Gabinet Juliana Ursyna Niemcewicza

„Gabinet Juliana Ursyna Niemcewicza” jest aranżacją miejsca pracy pisarza z czasów jego pobytu w pałacyku w Ursynowie w latach 1822-1831. Zabytkowe meble, przybory pisarskie i księgozbiór uzupełniono o kopie obrazów, rycin, map i rękopisów, co tworzy niepowtarzalny nastrój dawnej siedziby polskiego szlachcica. Dominującym akcentem jest reprodukcja słynnego wizerunku Niemcewicza z 1834 roku, który został opisany w jego dziennikach: „[…] mój portret przez p. [Antoine-Jean] Grosa, jednego z pierwszych malarzy, malowany doskonale, boleść nieszczęsnego wygnańca, nie mającego już Ojczyzny doskonale się w nim wyraża: po jednej stronie jest ziemia paląca się, po drugiej mogiła z krzyżem”.

Ekspozycja stanowi swoistą galerię portretów wielkich osobistości epoki, obok samego Niemcewicza ukazano m.in. księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego i cara Pawła I. Zachowany „Inwentarz sprzętów i ruchomości domowych i gospodarczych w Ursynowie” z 1823 roku potwierdza, że wizerunki obu postaci w istocie znajdowały się niegdyś w ursynowskim pałacyku. Z kolei portret Tadeusza Kościuszki przypomina, że Niemcewicz pełnił funkcję adiutanta i sekretarza naczelnika insurekcji kościuszkowskiej, a po przegranej bitwie pod Maciejowicami wspólnie z nim został osadzony w Twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu.

Amerykański wątek biografii naszego wielkiego rodaka przywołuje portret Jerzego Waszyngtona. Podczas blisko dziesięcioletniego pobytu za Oceanem, Niemcewicz nie tylko osobiście poznał pierwszego prezydenta Stanów Zjednoczonych, ale poślubił Susan Livingston Kean i jako pierwszy Polak otrzymał amerykańskie obywatelstwo. Ważną rolę na wystawie odgrywają widoki miejsc związanych z bohaterem, jak rodzinna posiadłość Niemcewiczów w Skokach, jego amerykańskie „mieszkanie” w Elizabethtown i ukochana „zagroda” w Ursynowie.