Te wystawy zobacz koniecznie. Strzemiński, Munch, Abakanowicz, Natalia LL, Arp, Klee i inni

Najważniejsze wystawy w polskich muzeach i galeriach. Choć rok 2017 zdominują obchody stulecia polskiej awangardy, to w pierwszym półroczu czekają nas spotkania z nowym spojrzeniem na martwą naturę, sztukę outsiderów czy też buntujących się kobiet.

SZAFA GRA 

Warszawa, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, 3 lutego– 29 maja

Wystawa „Szafa grająca! Żydowskie stulecie na szelaku i winylu” opowie o historii fonografii oraz muzyki popularnej w minionym wieku.

Będzie można na niej posłuchać muzyki kantoralnej, która dzięki gramofonowi upowszechniła się w domach żydowskiej klasy średniej, piosenek teatru jidysz, znanych na całym świecie popularnych piosenek z filmów, rewii i musicali, jazzu, folku i mocnego uderzenia punkowych buntowników.

Na wystawie, oprócz nagrań, wywiadów i oryginalnych płyt, zaprezentowane będą też fonografy i gramofony pozyskane od kolekcjonerów.

Atrakcją będzie też szafa grająca, w której można posłuchać utworów tematycznie związanych z wystawą.  Od nagrań słynnego „Skrzypka na dachu”, przez tanga i fokstroty w wykonaniu orkiestry Jerzego Petersburskiego i Artura Golda, po filmowe przeboje autorstwa Henryka Warsa, w wykonaniu Zuli Pogorzelskiej, czy Mieczysława Fogga. Obok nich znajdą się utwory Boba Dylana, Lou Reeda, czy The Ramones, polski bigbit w wykonaniu Śliwek i Następców Tronów, nowoczesne interpretacje muzyki klezmerskiej w wykonaniu The Klezmatics, czy Kroke. Od nagrań słynnego „Skrzypka na dachu” po filmowe przeboje autorstwa Henryka Warsa. Obok nich znajdą się utwory Boba Dylana, Lou Reeda czy The Ramones. Pierwotna wersja wystawy została przygotowana przez Muzeum Żydowskie w Hohenems w 2014 roku, prezentowana była w Monachium i Londynie.

AWANGARDA I NATURA

Łódź, Muzeum Sztuki, 10 lutego– 21 maja 

W ramach obchodów stulecia awangardy w Polsce łódzkie muzeum przygotowuje kilka wystaw, z których pierwsza poświęcona będzie zagadnieniu organiczności w sztuce. „Superorganizm. Awangarda i doświadczenie przyrody” ma być nowym spojrzeniem na dorobek awangardy pierwszej połowy XX wieku i jednocześnie pierwszą wystawą, która w tak szerokim zakresie przedstawia zainteresowanie artystów awangardowych naturą.

Na ekspozycji zostaną zaprezentowane prace czołowych twórców awangardy europejskiej, m.in. László Moholya-Nagya, Hansa Arpa, Maxa Ernsta, Franza Marca, Paula Klee czy Władysława Strzemińskiego – w tym dzieła dotychczas niepokazywane w Polsce.

Ekspozycja ma ukazać, jak rozwój nauk przyrodniczych wpłynął na sztukę awangardową w okresie międzywojennym, a także będzie próbą opisania uniwersalnej relacji między kulturą a naturą.

POTĘGA AWANGARDY

Kraków, Muzeum Narodowe, 10 marca – 28 maja 

W program obchodów stulecia polskiej awangardy wpisuje się również wystawa, którą w zeszłym roku oglądać można było w Palais des Beaux Arts w Brukseli, a teraz w nowej redakcji zajmie Kamienicę Szołayskich. Ulrich Bischoff, kurator „The Power of the Avant-Garde. Now and Then” skonfrontował sztukę awangardową z pierwszej połowy XX wieku ze sztuką obecnych czasów.

Wystawa krakowska modyfikuje tę koncepcję. Kuratorzy stworzyli nowy scenariusz obejmujący 85 dzieł, m.in. takich gwiazd awangardy jak: Hans Arp, Max Ernst, Edvard Munch, Kazimierz Malewicz, Fernand Léger, Aleksander Archipenko, Piet Mondrian, obok których znajdzie się przeszło 30 prac polskich artystów.

Zaprezentowana będzie też twórczość kompozytorska Eugeniusza Rudnika, filmy animowane Jerzego Kuci czy architektura Bohdana Lacherta. Pokaz będzie przeglądem rozmaitych tendencji sztuki awangardowej: od ekspresjonizmu, surrealizmu, konstruktywizmu po konceptualizm czy minimalizm.

NATURA MARTWA

Wrocław, Muzeum Narodowe, 19 lutego – 14 maja 

W Pawilonie Czterech Kopuł otwarta zostanie wystawa, dla której punktem wyjścia była książka „Nature morte” Michaela Petry, dyrektora londyńskiej MOCA (Muzeum Sztuki Współczesnej). Autor dzieli zagadnienie martwej natury na pięć tematów, które kolejno odzwierciedlają prace: flora, fauna, pożywienie, przedmioty domowe oraz śmierć.

Pokaz „Nature morte. Współcześni artyści ożywiają martwą naturę” miał premierę w 2015 r. w Norwegii, w zeszłym roku pokazywany był w Szwecji. Teraz zaprezentowanych zostanie ponad 80 dzieł współczesnych autorów różnych narodowości związanych z artystyczną sceną Londynu, a także prace artystów pochodzących z Polski, których dzieła ma Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

Wśród autorów są m.in. Gabriel Orozco, Barnaby Barford, Mat Collishaw, a także Alina Szapocznikow, Jonasz Stern, Jan Jaromir Aleksiun, Magdalena Abakanowicz czy
Jadwiga Sawicka. Ekspozycja będzie szansą przyjrzenia się jak temat martwej natury ewoluował w sztuce i jak interpretowany jest obecnie.

KOBIETY ZŁE

Poznań, CK Zamek, 9 marca – 14 kwietnia 

Prace siedmiu artystek oraz zdjęcia kobiet Macieja Osiki złożą się na wystawę, której tytuł odnosi się do wieloznaczności pojęcia zła, zły, złe w języku polskim. Z jednej strony „zła kobieta” to osoba zirytowana, rozzłoszczona, ale też reagująca na to, co kobiety dotyka, poniża, obraża, deprecjonuje jako ludzi i obywatelki. Beata Ewa Białecka, Anka Leśniak, Zuzanna Janin, Iwona Demko, Katarzyna Górna, Aleksandra Ska i Natalia LL, reagując na zjawiska i działania polityczne, skomentują swymi pracami patriarchalny model społeczeństwa. Często to właśnie te kobiety aktywne, upominające się o własne prawa uznawane są przez konserwatystów za złe i niebezpieczne. Ważnym elementem wystawy będzie również prezentacja głosów artystek z Polski i świata w formie krótkich wypowiedzi zarówno wideo, zdjęć czy haseł, na temat protestów kobiet w Polsce i ich osobistej „złości”.

NIE JESTEM JUŻ PSEM

Katowice, Muzeum Śląskie, 31 marca– 10 września

Wystawa będzie próbą zestawienia szczerej i surowej twórczości artystycznych outsiderów z dziełami twórców polskiej kontrkultury lub sceny niezależnej.

Pod przewodnim hasłem outsider art kryje się wiele zjawisk- od sztuki prymitywnej, naiwnej, amatorskiej, po art brut, czyli twórców niepełnosprawnych umysłowo, którzy jak subkulturowi buntownicy traktują sztukę jako formę protestu. Są to działania, którymi „poważna” historia sztuki zajmuje się rzadko i z pobłażliwością, a jednak coraz częściej wzbudzają one zainteresowanie widzów.

W zeszłym roku w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w pawilonie Emilia przygotowano wystawę „Po co wojny są na świecie”, teraz tę ekspozycję w nowej odsłonie przygotowuje Muzeum Śląskie. Część wcześniej prezentowanych prac uzupełni dziełami ze swojej kolekcji, które skonfrontowane będą m.in. z kompozycjami Zbigniewa Libery czy Roberta Brylewskiego z Brygady Kryzys. Wystawie „Nie jestem już psem” towarzyszyć będzie pokaz filmów z amatorskich klubów filmowych, a także hipisów i punków.

SYRENA W SZTUCE

Warszawa, Muzeum Sztuki Nowoczesnej, od 25 marca 

Inauguracja nowej, wciąż tymczasowej siedziby MSN w pawilonie ekspozycyjnym nad Wisłą. Ma on stać na skwerze po północnej stronie Centrum Nauki Kopernik. Jest to modułowa konstrukcja, zaprojektowana przez austriackiego architekta Adolfa Krischanitza jako Temporäre Kunsthalle w Berlinie. Wzniesiono go na miejscu rozebranego enerdowskiego Pałacu Republiki w samym centrum
niemieckiej stolicy. Pawilon o powierzchni tysiąca metrów kwadratowych funkcjonował jako miejsce prezentacji sztuki w latach 2008-2010. Mieści salę ekspozycyjną, niewielką
kawiarnię i księgarnię, a zewnętrzną powłokę, jak w Berlinie, artyści będą mogli wykorzystać jako podobrazie.Z okazji inauguracji muzeum pokaże wystawę o tytule „Syrena herbem twym zwodnicza” zaczerpniętym z poematu Norwida.

Złożą się na nią kompozycje, w których pojawił się popularny symbol Warszawy – od średniowiecza po współczesność.

ZMIENNOŚĆ SYSTEMÓW

Wrocław, Centrum Sztuki WRO 17. Biennale WRO – Draft Systems, od 17 maja

Biennale, które jest jednym z najważniejszych przeglądów nowej sztuki w Polsce, będzie mieć swoją czterodniową kulminację w maju, ale jego wystawy trwać będą do lipca. Ekspozycje, pokazy, performance’y i koncerty odbywać się będą pod wieloznacznym hasłem Draft Systems, odnoszącym się zarówno do projektowania, jak i niestabilności raz już opracowanych rozwiązań. Na duże wystawy m.in. w Centrum WRO i Muzeum Narodowym trafią prace wybrane z otwartego naboru – w tym roku napłynęło z całego świata 1,3 tysiąca zgłoszeń – ale też dzieła artystów zaproszonych przez zespół kuratorski.

Znaczącą część programu stanowić będą zaawansowane technologicznie koncepty japońskich twórców, a także innowacyjne pomysły artystów z Polski. Słynna Grupa GrinderMan zaprezentuje efektowną, performatywną
instalację „Mirror”, pozwalającą widzom na doznanie relacji ciała i własnego „ja”, bazując na nowatorskim systemie Substitutional Reality (SR), rozwijanym przez japoński RIKEN Brain Science Institute. W programie jest również Małe WRO, którego program powstaje we współpracy z widzami, oraz przegląd najnowszego wideoartu z całego świata, a dzięki współpracy WRO z festiwalem Musica Electronica Nova Maciej Markowski przygotowuje z Johnem Zornem instalację „Mute Music”.

JESTEM WIĘC JESTEM

Toruń, CSW Znaki Czasu, 19 maja – 1 października

Indywidualna wystawa Natalii LL nosi prosty, choć dość enigmatyczny tytuł „Sum ergo sum”. Będzie to retrospektywa przygotowana z okazji 80. rocznicy urodzin artystki, która jest jedną z najważniejszych postaci polskiej sztuki XX wieku, pionierką i ikoną światowej sztuki feministycznej.

Pokaz będzie przekrojowo pokazywać twórczość Natalii Lach-Lachowicz – od fotografii, dla której szukała nowych obszarów w ramach Galerii Permafo, przez film, zapisy performance’ów, po grafikę, malarstwo i obiekty. Zaprezentowane będą jej działania konceptualne, słynna sztuka konsumpcyjna i późniejsze działania na styku ciała i psyche, Erosa i Tanatosa, Zła i Dobra.

O POTRZEBIE TWORZENIA WIDZEŃ.

Orońsko, Centrum Rzeźby Polskiej, 27 maja – 1 października

Tytuł ekspozycji nawiązuje do pochodzącego z 1936 r. eseju Stefana Themersona, poświęconego filmowi artystycznemu.Międzynarodowa wystawa w Orońsku zrealizowana będzie we współpracy z Fundacją Signum, która ma swoje źródło w prywatnych zakupach Hanny i Jarosława Przyborowskich, dokonywanych od lat 90. XX wieku.

W centrum, a także kaplicy i parku zaprezentowane będą prace prawdziwych gwiazd: od eksperymentalnych filmów László Moholya-Nagya czy reliefów Jesusa Rafaela Soto, po obrazy Wojciecha Fangora, które zostaną zestawione z dziełami współczesnymi. Na wystawę zostali zaproszeni artyści, którzy przygotowują prace specjalnie do Orońska, w tym mało u nas znani twórcy z Azji.

Wciąż trwają rozmowy, by sprowadzić do Polski z okazji ekspozycji dzieła Olafura Eliassona.