Co jest Grane 24 Co jest Grane 24 5 wydarzeń dziś
wróć zmień
Najbardziej popularne:
5 +25 km 50
Zastosuj
  • wydarzenia
  • repertuar kin
  • repertuar teatrów
  • magazyn kulturalny
  • bilety cjg24
  • zjedz to w Warszawie
  • Co Jest Grane 24 Festival 2019
  • Białystok New Pop Festival 2019

Najczęściej czytane

  • magazyn kulturalny

  • wszystkie artykuły
  • o filmie
  • o muzyce
  • o teatrze
  • o wystawach
  • dla dzieci
  • w mieście
  • quizy
REKLAMA
W Muzeum Neonów / Fot. Kuba Atys / Agencja Wyborcza.pl

10 kultowych neonów, które zniknęły z warszawskiej ulicy

Magdalena Dubrowska| 08-08-2016

Były święcącymi symbolami Warszawy. Niektóre fikuśne, inne monumentalne. Urocze, piękne, zabawne. Zobacz 10 neonów, które stanowiły tożsamość miasta, lecz niestety zostały zdemontowane.

1. Berlin, ul. Marszałkowska 45/49

Neon Neon "Berlin" na MDM-ie. / SŁAWOMIR KAMIŃSKI

Berlin na MDM-ie był, już po przełomie ustrojowym, największą neonową zagadką Warszawy. A jednocześnie jej symbolem. Co reklamował? No bo przecież nie stolicę Niemiec! Otóż oryginalnie od 1975 r. neon, a właściwie dwa identyczne neony między kolumnami pierzei Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej, zdobiły sklep Stołecznego Przedsiębiorstwa Tekstylno-Odzieżowego.

Warszawski neon sklepu Berlin / Jerzy S. Majewski Warszawski neon sklepu Berlin / Jerzy S. Majewski

Następnie „Berlin” patronował sklepowi z upominkami, a w ostatnich latach swojego istnienia przy Marszałkowskiej – lokalowi z artykułami gospodarstwa domowego. W 2006 r. firma zastąpiła fantazyjnie skrojone litery kasetonem z logo. Przed wyrzuceniem na śmietnik ocaliła bliźniacze neony Ilona Karwińska, jeszcze przed zainicjowaniem powstania Muzeum Neonów. Reklamę odnowiła firma Hanak Reklama – spadkobiercy przedsiębiorstwa, które wykonało neon 40 lat wcześniej. Dziś "Berlin" jest ozdobą neonowego muzeum na Pradze.

2. Kino Atlantic, ul. Chmielna 33

Tadeusz Konwicki na tle kina Atlantic. Fot. Tadeusz Rolke / TADEUSZ ROLKE Tadeusz Konwicki na tle kina Atlantic. Fot. Tadeusz Rolke / TADEUSZ ROLKE

To jeden z najpiękniejszych i najbardziej spektakularnych neonów stolicy, po którym niestety ślad zaginął. Napis „Atlantic” miał się kojarzyć z żaglowcem, duże litery przypominały maszty, na „A” łopotała nawet flaga. W tle na niebiesko świeciły fale.

 / JACEK MARCZEWSKI / JACEK MARCZEWSKI

Szyld według projektu Tadeusza Rogowskiego z 1958 r. ozdobił odbudowane po wojnie kino (powstało w 1930 r.), które otwarto w 1960 r. Podczas modernizacji budynku w 2000 r. szyld usunięto i zastąpiono go kasetonem. 

3. Jubiler, Al. Jerozolimskie, róg ul. Kruczej

Jubiler na rogu Al. Jerozolimskich i ul. Kruczej / Fot. Sawomir Kamiski / Agencja Wyborcza.pl Jubiler na rogu Al. Jerozolimskich i ul. Kruczej / Fot. Sawomir Kamiski / Agencja Wyborcza.pl

Podobne napisy charakterystyczną czcionką można było oglądać na większości sklepów z biżuterią w całej Polsce, były one bowiem scentralizowane. Jednak ten warszawski neon wyróżniał się na tle innych, przede wszystkim potężną konstrukcją. Przez lata zmieniał postać. Oryginalny projekt Jana Bogusławskiego pochodzi z 1958 r. i przedstawiał charakterystyczne zygzaki wpisane w trójkąt. Od 1980 r. na elewacji zawisł neonowy łańcuch. Sam napis umieszczony wysoko na ścianie miał prawie 8 metrów długości i 4 metry wysokości i zdobił budynek do 2009 r., kiedy ze względu na koszty został usunięty.

Neon 'Jubiler' na fasadzie kamienicy u zbiegu Al. Jerozolimskich z ul. Kruczą.  / Fot. Jacek Łagowski  / Agencja Wyborcza.pl Neon 'Jubiler' na fasadzie kamienicy u zbiegu Al. Jerozolimskich z ul. Kruczą. / Fot. Jacek Łagowski / Agencja Wyborcza.pl

Spółka PHU Jubiler przekazała neon do Mezum Neonów, teraz więc można podziwiać go na Tereninie Soho Factory. Po imponującej świetlnej reklamie pozostał tylko mniejszy neonowy „Jubiler” nad witryną sklepu.

4. Zodiak, Pasaż Wiecha

Zamaszysty żółty napis z gwiazdką zamiast kropki nad „i” widniał na jednej ścianie, na drugiej prezentowały się wszystkie znaki zodiaku. W tak oświetlonym, dwukondygnacyjnym barze Zodiak na tyłach Domów Towarowych "Centrum" od lat 60. XX w. bawiła się cała Warszawa.

Kawiarnia Zodiak na tyłach Domów Centrum / NAC Kawiarnia Zodiak na tyłach Domów Centrum / NAC

Parterowa część pawilonu z tarasem na dachu to nierozerwalna część całego założenia architektonicznego „Ściany Wschodniej”. W 1993 r. bar przeszedł remont, po którym w pawilonie zaczęła działać Pizza Hut, a potem dołączył lokal sieci KFC. Zniszczono wtedy neony, zlikwidowano fontanny z sadzawką na placu przed barem, a od strony pasażu do pawilonu dobudowano kioski. Dziś są plany odtworzenia neonu, podobnie jak tarasu, pergoli i mozaiki. Pawilon przejęło bowiem Stowarzyszenie Architektów Polskich, które planuje przywrócić budynek do dawnej świetności.

5. Kino Relax, ul. Złota 8

 / Fot. Fot . Krzysztof Miller  /  Agencja Wyborcza.pl / Fot. Fot . Krzysztof Miller / Agencja Wyborcza.pl

Po sąsiedzku z Zodiakiem w Pasażu Wiecha od 1965 r. mieściło się kino Relax. Nazwę wybrali warszawiacy w plebiscycie Expressu Wieczornego, a pierwszy pokaz - radzieckiego filmu "Wyzwolenie" - odbył się w 1968 r. W latach 70. organizowano tu polskie premiery zagranicznych filmów, np. "Gwiezdnych wojen". Kino oświetlały dwa neony - większy i mniejszy. Czerwony zamaszysty napis stał się symbolem Pasażu za Domami Centrum.

pub Relax / Wyborcza.biz pub Relax / Wyborcza.biz

W 2006 r. właściciel kina sprzedał budynek mimo protestów środowiska filmowców, m.in. Agnieszki Holland, Krzysztofa Krauzego i Kazimierza Kutza. Teraz w budynku działają sklepu z ubraniami. Główny neon zniknął. Boczny wciąż wisi, ale od dawna nie świeci. Za to obok powstała kawiarnia Cafe Relax, której właściciele odwzorowali kultowy napis i teraz pyszni się nad jej wejściem.

6. Wars, Sawa, Junior

krągły neon przy Domu Towarowym krągły neon przy Domu Towarowym "Sawa". /

- O, tych neonów to się narobiłem do diabła. Najlepsze były Domy Towarowe Centrum: "Junior", "Sawa", "Wars". Tego szkła było pięć kilometrów! - wspominał niedawno w "Magazynie Stołecznym" Stanisław Paradowski, 85-letni elektryk, który robił neony w Przedsiębiorstwie Usług Reklamowych "Reklama". "Cedet", czyli Centralne Domy Towarowe (potem Galeria Centrum), był elementem Ściany Wschodniej, modernistycznego zespołu architektoniczno-urbanistycznego wybudowanego w latach 1962–1969 według projektu Zbigniewa Karpińskiego i Jana Klewina.
- A w latach 90. wszystko na złom poszło. Nie podobały im się te nasze neony, zrobili nowe - mówi pan Stanisław.

7. Kino Skarpa, ul. Kopernika 5/7/9

 / Fot. Alina Gajdamowicz / Agencja Wyborcza.pl / Fot. Alina Gajdamowicz / Agencja Wyborcza.pl

To kolejne warszawskie kino, które oświetlał piękny neon. "Skarpa" powstała w 1960 roku. Modernistyczny budynek zaprojektował Zygmunt Stępiński we współpracy z Andrzejem Milewskim. Kino należało do najbardziej renomowanych w Warszawie. Tu organizowano przeglądy światowych produkcji i "konfrontacje filmowe", tu w 1977 r. publiczność po raz pierwszy zobaczyła "Człowieka z marmuru" Andrzeja Wajdy. „Skarpa” wystąpiła nawet w filmie „Brunet wieczorową porą”. Kino zostało zamknięte w 2003 roku, a w pięć lat później zburzone. Dziś pod tym adresem znajduje się luksusowy apartamentowiec. Odnowiony neon znad wejścia trafił do zbiorów Muzeum Sztuki Nowoczesnej.

Odrestaurowany Neon z nieistniejącego już kina Odrestaurowany Neon z nieistniejącego już kina "Skarpa", Warszawa 2009 r. / Fot. Michał Mutor / Agencja Wyborcza.pl

8. Trzy świnki, ul. Puławska róg Madalińskiego

Trzy świnki z rurek z gazem świecącym na czerwono zapalały się i gasły nad sklepem mięsnym przy Puławskiej u zbiegu z Madalińskiego. Pokazywały na zmianę ryjki i tłuste pośladki. W PRL-u irytowało to warszawiaków stojących w gigantycznych kolejkach po mięso.

Trzy świnki z delikatnych rurek z gazem świecącym na czerwono zapalały się i gasły nad sklepem mięsnym przy Puławskiej / Trzy świnki z delikatnych rurek z gazem świecącym na czerwono zapalały się i gasły nad sklepem mięsnym przy Puławskiej /


Autorem trzech neonowych świnek jest Tadeusz Rogowski, a sam projekt pochodzi z 1953 r. i działał po schyłek lat 80. XX w. Są też niezrealizowane wersje projektu. Zamiast trzech świnek - świnka gosposia w fartuszku, która raciczką wskazuje drogę do sklepu.

9. Hotel Victoria, pl. Piłsudskiego

 / BARTOSZ BOBKOWSKI / BARTOSZ BOBKOWSKI

W PRL-u neon hotelu Victoria oznaczał wstęp do lepszego świata: kawiarni Opera, Pewexu. W jego luksusowych wnętrzach nakręcono niezliczone sceny filmowe. "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz", "Ekstradycja", "Kingsajz", "Miś", "Piłkarski poker", "Skazany na bluesa", "Wielka majówka", "Wielki Szu", "Zabawa w chowanego", "07 zgłoś się" - trudno zliczyć wszystkie tytuły związane z tym legendarnym miejscem. W 2011 roku, po 35 latach funkcjonowania hotelu, świecące na żółto litery zostały zdemontowane.

Warszawa. Demontaż neonu Warszawa. Demontaż neonu "Victoria" z hotelu Sofitel, 14 stycznia 2011 / Fot. Bartosz Bobkowski / Agencja Wyborcza.pl

To efekt zmian, które po przejęciu hotelu wprowadziła sieć Sofitel. Podczas demontażu neonu dyrektor marketingu tłumaczył, że stary napis nie pasuje do obecnych standardów oznakowania. Miejsce po świetlnym szyldzie pozostało puste.

10. Universam "Grochów", rondo Wiatraczna

 / FRANCISZEK MAZUR / FRANCISZEK MAZUR

Na koniec neon z prawej strony Wisły, który na niebiesko oświetlał pawilon osławionego Universamu "Grochów" przy rondzie Wiatraczna. Działały tu m.in. sklep spożywczy, fryzjer i kultowa restauracja Astoria. Wokół rozpościerał się bazarek. Budynek oddany do użytku w 1977 roku był w coraz gorszym stanie technicznym. W 2015 roku zapadła ostateczna decyzja o jego zburzeniu. W tym miejscu za dwa lata ma powstać apartamentowiec i biurowiec. Po zdemontowaniu neon trafił do Muzeum Neonów w Soho Factory na ul. Mińskiej 25.

czytaj także

  • jedzenie

Restauracja MOD z ulicy Oleandrów w wersji pop na BioBazarze w fabryce Norblina

Nie na co dzień, a jedynie od święta - a właściwie w dniach działania BioBazaru. Tylko wtedy można spróbować dań w popupowym lokalu firmowanym przez Trisno Hamida i ekipę MOD-u. Do przygotowania potraw wykorzystują produkty, które można kupić na ekologicznym bazarze.

  • w mieście

Poznaj najpiękniejsze obiekty zielone w Warszawie

Warszawa zachwyca zielenią. Okwiecone są nie tylko miejskie ogrody, ale i osiedla. 28 sierpnia w Nowym Teatrze odbyła się gala finałowa 33. Konkursu Warszawa w kwiatach i zieleni.

  • w mieście

"The Independent" zakochany w Polsce. Jakie miejsca poleca znany brytyjski dziennik?

Warszawskie muzea, krakowskie Stare Miasto, czy mazurskie jeziora? Brytyjski dziennik "The Independent" zachwyca się turystycznymi walorami Polski.

    Jestem warszawskim hipisem! Rozmowa z autorem neonu "Miło Cię widzieć"

    - Brakowało mi w przestrzeni miejskiej pozytywnych, serdecznych komunikatów, więc postanowiłem stworzyć coś, co sprawi, że ludzie uśmiechną się i pomyślą sobie, że jest miło - mówi Mariusz Lewczyk, autor neonu "Miło Cię widzieć" na moście Gdańskim

      Noc spadających gwiazd. Wciąż można oglądać Perseidy

      Choć natężenie roju Perseidów już za nami, spadające gwiazdy możemy oglądać jeszcze do 24 sierpnia.

      • jedzenie

      Najlepsze lody w Warszawie. Minta poleca lodziarnie

      Gdzie są najlepsze lody w Warszawie? Nasz przewodnik po oryginalnych i lubianych lodziarniach.

        Maciej Nowak jadł w Wi-Taj na placu Konstytucji. Oczarowała go wietnamska zwiewność

        Po latach wietnamska kuchnia powraca na pl. Konstytucji! Ale już w olśniewającym wcieleniu! Działa tu Wi-Taj

        • jedzenie

        Maciej Nowak i Pyzy, Flaki Gorące! - To nasz skarb narodowy!

        Najchętniej ukryłbym to miejsce przed wszystkimi i bywał tu wyłącznie w gronie najbardziej zaufanych przyjaciół. No ale niestety, by zarobić na kawałek czarnego chleba ze smalcem zobowiązany jestem od 20 lat co tydzień ujawniać na tych łamach adresy najbliższe memu sercu.

          Sztuka na ulicach polskich miast. Dziewięć niezwykłych instalacji

          Park Rzeźby na Bródnie, szczecińska "Fryga", czy murale w Łodzi - polska sztuka w przestrzeni miejskiej, choć jest różnorodna i coraz bardziej popularna, wciąż wywołuje kontrowersje.

            Zobacz swoje imię na Moście Gdańskim!

            20 września na Moście Gdańskim została uruchomiona interaktywna instalacja przygotowana przez innogy. Do końca września Warszawiacy będą mogli zdecydować, komu chcieliby powiedzieć ?Miło Cię widzieć?.

            • jedzenie

            Kuchnia Konfliktu - wyjątkowe miejsce nad Wisłą, w którym jedzenie łączy ludzi

            Placki z Pakistanu, manty z Czeczenii, a w tle języki z kilku krajów. W Placu Zabaw zagościła Kuchnia Konfliktu

            • jedzenie

            Biała. Zjedz i wypij. Architektura i ambicja

            Pięknie jest tu niesłychanie. Perfekcyjnie wymyślone od początku do końca. Najpierw zachwyćmy się arcydziełem moderny, czyli Białą Willą zaprojektowaną w latach 30. ubiegłego wieku przez Lucjana Korngolda i Piotra Marię Lubińskiego dla rodziny Łepkowskich.

            REKLAMA
            • Wyborcza.pl
            • Wyborcza.biz
            • Wysokie Obcasy
            • CoJestGrane24
            • Wydarzenia pochodzą z bazy danych Coigdzie.pl Sp. z o.o.
            wydarzenia
            • Muzea, wystawy i wernisaże
            • Co Jest Grane 24
            • Europejskie Targi Muzyczne 2016
            • Co Jest Grane 24 Festival
            • Premiery teatralne
            • Filmy i premiery filmowe
            • Repertuar kin
            • Repertuar teatrów
            • Koncerty
            • Trasy koncertowe
            • Imprezy w Twoim mieście
            • Orange Warsaw Festival 2017
            • Olsztyn Green Festival 2017
            • Szczecin Jazz Festival 2017
            miejsca
            • Mojo Picon
            • Wi-Taj na placu Konstytucji
            • Najlepsze lody w Warszawie
            • Podkowa Wine Depot
            • 12on14 Jazz Club
            • NOSPR
            osoby
            • Maciej Stuhr
            • Jennifer Lawrence
            • Margot Robbie
            • Przemysław Wojcieszek
            • Andrzej Chyra
            • Madonna
            • Hugh Grant
            • Marta Nieradkiewicz
            • Woody Allen
            • Izabela Trojanowska
            • Olivier Heim
            • Diana Krall
            • Artur Rojek
            • Dave Gahan
            • Kasia Smutniak
            • Wynton Marsalis
            • Deborah Brown
            • Michalina Wisłocka
            recenzje filmów
            • Ojcowie i córki
            • Kobiety bez wstydu
            • Pięćdziesiąt twarzy Blacka
            • Copyright © Agora SA
            • O nas
            • Reklama w Gazecie Wyborczej
            • Prywatność
            • Nasze tematy
            • Licencje/Kontent
            • Kontakt
            • Pomoc