Titanic. Jak zorganizowano wystawę o słynnym okręcie - opowiada jej dyrektor

- Poznając historię Titanica, poznajesz historię społeczeństwa tamtej epoki - mówi Luis Ferriero, dyrektor wędrującej wystawy poświęconej najpopularniejszemu w historii liniowcu. Wystawę "Titanic. The Exhibition" można już oglądać w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie

 

Łukasz Kamiński: „Titanic” to nierozerwalna historia i legenda w jednym. Czy wśród Hiszpanów ta opowieść jest żywa czy jest częścią popkultury?

Luis Ferreiro: W ostatnich latach na wyobraźnię Hiszpanów, zwłaszcza młodych, ale i tych przed czterdziestką, ta historia działa dzięki filmowi Jamesa Camerona. W tej historii przegląda się przecież całe społeczeństwo, młodzi i starzy, bogaci i biedni. Są ci, którzy interesują się „Titanikiem” pobieżnie, z doskoku niejako. Są i titanicowi dziwacy zanurzeni, odurzeni tą historią.

A pan?

- Ja? Ja jestem titanicowym dziwakiem!

Podobał się panu film Camerona?

- Kiedy wszedł na ekrany, byłem nastolatkiem. I byłem chyba jedynym, który na film się nie wybrał. Uważałem, że jest zbyt romantyczny, a ja byłem przecież twardym nastolatkiem. Co jest o tyle może dziwne, że „Titanikiem” interesowałem się od zawsze. Wolałem jednak książki, dokumenty.

A skąd się w ogóle wzięło u pana zainteresowanie tą historią?

- Mój ojciec jest dziennikarzem. Przez lata codziennie rano prowadził ogólnokrajowy program poświęcony rybołóstwu. Każdego roku 14 kwietnia cały program poświęcał „Titanicowi”. Z tą historią się poniekąd wychowywałem. Kiedy mój ojciec zakończył karierę radiową, zainteresował się organizowaniem wystaw. Mam wrażenie, że traktował je jak mikrofon, jak medium, dzięki któremu może opowiadać ludziom historie, dzielić się nimi, tak jak robił to wcześniej przez tyle lat. Teraz jest już na emeryturze, a ja przejąłem rodzinny interes.

I obejrzał pan w końcu film?

- Tak. Wielokrotnie. Nie jest oczywiście zgodny z historią. Wierniej, prawdziwiej opowiadają o „Titanicu” inne filmy, ale to właśnie film Camerona najmocniej trafia do ludzi, najlepiej oddaje emocje, uczucia.

Czyli romantyzm ponad faktami?

- No tak. Przecież historia „Titanica” to historia tragiczna, opowieść o porażce. Tymczasem funkcjonuje jako wzruszająca opowieść o miłości, bohaterstwie. Jest mitem, legendą. To bardzo interesujące.

Jedna z opowieści na wystawie "Titanic. The Exhibition" poświęcona jest hiszpańskiej parze. Była częścią wystawy od początku czy może dodaliście ją specjalnie na otwarcie w waszym kraju?

- Wystawę zorganizowaliśmy po raz pierwszy w 2000 roku. Była dość skromna, prawie nie było na niej żadnych pamiątek, artefaktów, tylko same zdjęcia. Od samego początku zaczęła się rozrastać, powiększać. A to dzięki temu, że ludzie polubili sposób, w jaki opowiadaliśmy historię Titanica. Po trzech latach dołączył do nas Claes-Göran Wetterholm, wniósł do wystawy bardzo dużo, wiedzę, ale też sporo przedmiotów. On nieustannie szuka nowych wątków, kontaktuje się z krewnymi tych, którzy w jakiś sposób byli związani z „Titanikiem”.

Wszystkie pamiątki, które można zobaczyć na wystawie, należą do was?

- Nie, większość jest wypożyczona z prywatnych kolekcji. Wystawa ciągle się zmienia, ta w Madrycie wzbogacona została o 10 nowych pamiątek. Proszę zrozumieć, my nie jesteśmy wystawcami profesjonalistami, ale potrafimy opowiadać historie, snuć opowieści. I to jest siłą tej wystawy, bardzo ludzkie historie.

A kto odwiedza wystawę?

- Mogę się opierać właściwie tylko na sprzedaży internetowej, bo kupując bilet w sieci, podajesz kod pocztowy, wiek, płeć. I na tej podstawie mogę ci powiedzieć, że większość to kobiety między 20. a 45. rokiem życia.

Historia „Titanica” to nie tylko dzieje statku, ale też pocztówka z epoki.

- Oczywiście, poznając historię „Titanica”, poznajesz historię społeczeństwa tamtej epoki. Gdybym miał inaczej ułożyć wystawę, zacząłbym od końca. Od ciszy.

Co to znaczy?

- W jednej z książek o tragedii autor pisze o całkowitej ciszy, która zaległa wśród tych, którzy przeżyli, którzy patrzyli, jak statek idzie na dno. To musiało być niesłychanie przejmujące. Następnie cofnąłbym się do 1909 roku i opisał kontekst czasów, tego, kim byliśmy jako społeczeństwo sto lat temu.

To dlaczego nie zorganizujecie tak wystawy?

- W tej chwili zwiedzanie trwa około półtorej godziny. Nowe jej zaaranżowanie wydłużyłoby ją znacznie. Nie wiem, czy to nie byłoby za dużo, za długo. Ale kto wie, może kiedyś zrealizujemy ten pomysł.

Czy jest jakaś pamiątka, którą chcielibyście mieć?

- Dwa razy do roku odbywają się aukcje pamiątek po „Titanicu”. I jesteśmy na nich oczywiście obecni. Kiedyś walczyliśmy dzielnie w licytacji o puszkę ciasteczek, jedyną, która ocalała. Kupił ją jednak grecki kolekcjoner, który zapłacił za nią naprawdę sporo! Najbardziej brakuje mi jednak jakiejkolwiek pamiątki po rodzinie Sage'ów, która podróżowała trzecią klasą, rodzice i dziewięcioro dzieci. Wszyscy zginęli. Płynęli z Wielkiej Brytanii na Florydę, gdzie za cały swój majątek kupili farmę, chcieli zacząć nowe życie. Odnaleziono tylko ciało jednego z chłopców, Williama, ale pochowano go na morzu. Od kilkunastu lat szukamy jakiejkolwiek pamiątki po tej rodzinie. Sama próba wyobrażenia sobie ich ostatnich chwil jest bardzo wzruszająca, mocna.

Nic po nich nie zostało?

- Stracili nie tylko życie, ale też całą swoją historię, przeszłość. Nie udało nam się odnaleźć żadnej rodziny w Wielkiej Brytanii czy Stanach. Została po nich tylko pustka. Ale wracając do twojego wcześniejszego pytania, najcenniejszymi pamiątkami, jakie mamy, są właśnie historie ludzi, którzy płynęli „Titanikiem”. To oni są bohaterami tej wystawy bardziej niż sam statek.

Kim są ludzie, którzy kupują pamiątki na aukcjach?

- To bogaci kolekcjonerzy. Większość ci powie, że kiedy raz wciągniesz się w historię „Titanica”, już się z niej nie wyleczysz. Ale są też ci, dość skromna grupka, którzy kupują pamiątki, jako inwestycję. Jedni pakują pieniądze w Picassa, inni w „Titanica”.

„TITANIC. THE EXHIBITION”

• Od 8 kwietnia do 9 października, Pałac Kultury i Nauki, Warszawa.
  Bilety od 25 do 50 zł.
  UWAGA! Bilety kupuje się na konkretną godzinę.

GODZINY OTWARCIA

• Zwiedzanie trwa 1,5 godziny.
• Najlepiej słuchać w słuchawkach, przez które mówi lektor.
  Czynna w godz. 9-20, ostatnie wejście o 20.
• Od 1 maja w piątki, soboty i niedziele w godz. 9-22, ostatnie wejście o 21.15. Od 1 czerwca do 30 września codziennie w godz. 9-22, ostatnie wejście o 21.15. Od 1 października w godz. 9-20, ostatnie wejście o 20.

BILETY NA WYSTAWĘ "TITANIC. THE EXHIBITION"  MOŻNA KUPIĆ TUTAJ