Wielkanoc na świecie. Wyrzucanie garnków, taniec śmierci i... literatura kryminalna

O ile w Polsce Wielkanoc wciąż silnie związana jest z rytuałami religijnymi i kościelnymi, na świecie to święto jest bardziej skomercjalizowane. Jednak jego symbolem na całym świecie niezmiennie pozostaje jajko.

Jajko to symbol odrodzenia, nowego życia i odnawiania się przyrody na wiosnę. Już poganie traktowali w ten sposób jajka i chętnie je zdobili, nie tylko podkreślając ich znaczenie, ale i nierzadko przypisując im magiczne moce. Nic więc dziwnego, że jajko stało się na całym świecie jednym z najważniejszych elementów związanych z Wielkanocą.

Polskie wielkanocne zwyczaje. Zabawa w walatkę, pogrzeb żuru, śmigus-dyngus i wieszanie Judasza

Wielkanoc na świecie: Borak i turlanie jajek przed Białym Domem

Jajka oczywiście zdobi się i zjada, ale można je także… turlać ze wzgórz. W Szkocji czy Norwegii w Wielkanoc urządza się zawody w staczaniu jajek ze zboczy czy pochyłych ulic. Na Węgrzech i w Rumunii tworzy się bogato zdobione jajka z drewna, które stanowią ważny element dekoracyjny. W miejscowości Bukowina w Rumunii znajduje się Muzeum Pisanek, pełne prawdziwych dzieł sztuki. Dla odmiany w Grecji wszystkie pisanki są jednakowe - jajka maluje się na czerwono, bo to kolor symbolizujący życie.

"Borak" to tytuł, który można zdobyć w Bułgarii, jeśli podczas zawodów w uderzanie się jajkami zachowa się swoje w całości. Podobne zawody na wytrzymałość skorupek urządzane są w Wielkanoc także we Francji, Niemczech, Norwegii, USA czy w Syrii. Amerykańska tradycja liczy sobie 130 lat i pielęgnowana jest przez kolejnych prezydentów tego kraju. Co roku w Wielkanoc urzędujący prezydent zaprasza gości - przede wszystkim dzieci - do wzięcia udziału w wyścigach w turlaniu jajek po trawniku przed Białym Domem. Do popychania jaj używa się drewnianych łyżek.

Wielkanoc. Nie marnuj jedzenia, podziel się posiłkiem w święta

Wielkanoc na świecie: słodki zajączek, gigantyczny omlet i Osterbrunnen

Drugim, obok jajka, powszechnie znanym symbolem Wielkanocy jest zajączek. Pojawia się on w świątecznych słodyczach, ale i sam je może dostarczać. Zwyczaj poszukiwania przez dzieci słodkich podarków (głównie czekoladowych jaj) schowanych przez wielkanocnego zajączka w zakamarkach ogrodu, parku czy domu dotarł już wiele lat temu również do Polski. W Skandynawii natomiast nie chowa się słodyczy w ogrodzie - przebrane za wiedźmy i czarownice dzieci wędrują po ulicach, zaczepiają przechodniów i proszą ich o czekoladowe jajka.

Kraszanka to zupa czy pisanka? Rozwiąż nasz quiz wielkanocny!

Tym, którzy lubią się na święta objadać, polecamy wyprawę do Haux we Francji. Tam w Wielkanocny Poniedziałek co roku smażony jest gigantyczny omlet. Do jego powstania zużywa się 4,5 tysiąca jajek! Wspólne zjadanie takiego omletu jest okazją do spotkania i wspólnej zabawy. Dużo jaj pojawia się także w Niemczech - pełnią one jednak funkcję stricte dekoracyjną. U naszych zachodnich sąsiadów żywa jest tradycja o nazwie Osterbrunnen - upiększania miejskich fontann, studni i zdrojów za pomocą wiosennych gałązek, kwiatów i jajek właśnie.

Najzdrowsze potrawy wielkanocne

Wielkanoc na świecie: tłuczenie garnków o chodnik, pochód kościotrupów i kryminały

Oczywiście w większości krajów Wielkanoc jest przede wszystkim okazją do spotkania z bliskimi i do wspólnego ucztowania. Są jednak miejsca, w których do dziś żywe są dość nietypowe obyczaje. Na Korfu w Wielkanocną Niedzielę wyrzuca się z okien garnki i tłucze je o chodnik. Są to swego rodzaju porządki, zwiastujące nadejście "nowego życia" i mające oczyścić dom przed wiosennym odrodzeniem się przyrody. W hiszpańskim Verges w Wielki Czwartek odbywa się "dansa de la mort" (taniec śmierci) - pochód przebranych za kościotrupy osób, które po całym mieście rozsypują popioły. W Prizzi na Sycylii po ulicach wędrują diabły, które rozgonić może dopiero zmartwychwstały Chrystus.

Pątnicy na drogach krzyżowych [ZDJĘCIA]

Niektóre zwyczaje pielęgnowane w Polsce występują też w innych krajach. Na Węgrzech żywa jest tradycja polewania się wodą, w Czechach i na Słowacji młodzi oklepują się nawzajem specjalnie przygotowanymi "rózgami" z witek wierzbowych i kolorowych tasiemek. W wielu krajach odbywają się procesje drogi krzyżowej, a w niedzielny poranek biją kościelne dzwony i odbywa się ważne w roku liturgicznym nabożeństwo. Wiele zwyczajów wielkanocnych wiąże się z religią i historią Męki Pańskiej. 

Jednak dla Norwegów Wielkanoc łączy się z… literaturą kryminalną. W telewizji pokazywane są wtedy seriale i filmy kryminalne, a każdy szanujący się i dbający o swoich czytelników pisarz tuż przed Wielkanocą stara się wydać kolejną swoją powieść. Krótkie opowiastki kryminalne są wtedy nawet drukowane na kartonach z mlekiem.

Między śniadaniem a dyngusem. Filmy z wielkanocnym wątkiem do obejrzenia w święta