Co jest Grane 24 Co jest Grane 24 7132 wydarzeń dziś
wróć zmień
Najbardziej popularne:
5 +25 km 50
Zastosuj
  • wydarzenia
  • repertuar kin
  • repertuar teatrów
  • magazyn kulturalny
  • bilety cjg24
  • zjedz to w Warszawie
  • Co Jest Grane 24 Festival 2018
  • Olsztyn Green Festival 2018
  • NOSPR

Najczęściej czytane

  1. Znasz ich twarze, ale czy wiesz, jak się nazywają? Edycja hollywoodzka [QUIZ]
  2. Gdyby "Avengers" powstało w latach 90... Kto zagrałby Iron Mana, a kto Kapitana Amerykę?
  3. Taconafide - duet, o którym mówią wszyscy. Sprawdź, co o nich wiesz! [QUIZ]
  4. Szybki wypad pod Warszawę. Gdzie warto pojechać na weekend? Bez samochodu też się da
  5. Nicolas Cage rezygnuje z aktorstwa. Oto dziesięć filmów, które mogły przyspieszyć jego decyzję
  • magazyn kulturalny

  • wszystkie artykuły
  • o filmie
  • o muzyce
  • o teatrze
  • o wystawach
  • dla dzieci
  • w mieście
  • quizy
REKLAMA
Święty Mikołaj na okładce magazynu 'Puck', 1902 (fragment) / Domena publiczna

Mikołaj, Gwiazdor, Aniołek - kto przynosi prezenty?

Anna Cymer| 20-12-2017

W Wigilię Bożego Narodzenia nie tylko Święty Mikołaj ma pełne ręce roboty. W różnych regionach Polski i świata za dostarczenie świątecznego podarunku odpowiedzialnych jest wiele osób. Kto nam przynosi prezenty?

O ile obdarowywanie się drobnymi upominkami 6 grudnia jest tradycją sięgającą średniowiecza, o tyle prezenty pod wigilijną choinką zaczęto układać zapewne dopiero w XIX wieku. Stąd też pewien chaos, kto te podarunki w Boże Narodzenie przynosi. 6 grudnia najmłodsi dostają prezenty na pamiątkę działalności żyjącego na przełomie III i IV wieku biskupa Mikołaja z Myry, który cały swój majątek rozdał biednym i potrzebującym. Dlaczego więc ten sam Mikołaj miałby nieco ponad dwa tygodnie później znów wracać z prezentami?

Minta poleca prezenty na święta: książki kulinarne, miód i skarpety baristy

Amerykański św. Mikołaj / Fot. Douglas Rahden, Wikimedia Amerykański św. Mikołaj / Fot. Douglas Rahden, Wikimedia

Mikołajki i różne oblicza świętego Mikołaja: Sinterklass, Mikulas, Nikolaus, Pere Noël

W Polsce Boże Narodzenie to najbardziej rodzinne ze świąt. W naszej chłopskiej kulturze doceniano przełom jesieni i zimy, kiedy prac w polu było niewiele, a rodziny mogły spędzać czas na odpoczynku i wizytach oraz biesiadowaniu. Rozwijająca się od XIX wieku kultura mieszczańska stworzyła nowe tradycje, jak obdarowywanie się bożonarodzeniowymi prezentami właśnie. Wigilijne podarki niektórzy wywodzą z rzymskich Saturnaliów, inni kojarzą z darami, które Dzieciątku przynieśli Trzej Królowie (Trzej Magowie, Trzej Mędrcy). A odwołując się do nowych tradycji i bliższych regionów – zapewne przejęliśmy ten zwyczaj z protestanckich Niemiec. Początkowo obdarowywały się prezentami tylko bogate rodziny. Dziś to powszechny i najważniejszy zwyczaj związany z Bożym Narodzeniem - wg badań najwięcej czasu i pieniędzy poświęcamy na zakup prezentów właśnie.

Skandynawski grom, 1885 / Domena publiczna Skandynawski grom, 1885 / Domena publiczna

Walka o pieniądze klientów rozgrywa się nie tylko w sklepie, telewizja i internet są pełne świątecznych reklam. Największe marki przekonują nas do kupna mnóstwa rzeczy - których najczęściej właściwie nie potrzebujemy - stosując przeważnie znane chwyty. I w tym roku nie zabrakło więc wyciskaczy łez i uroczych pluszowych zwierzątek w świątecznych stylizacjach, przypominających przy okazji o fundamentalnych ludzkich potrzebach oraz najprostszych i najbardziej potrzebnych gestach.

Najlepsze reklamy świąteczne 2017 roku [PRZEGLĄD]

Przykładem wygranej komercyjnej batalii jest popularna i w Polsce postać Świętego Mikołaja, pogodnego i poczciwego grubaska w czerwonym kubraczku i z siwą brodą. Są nawet tacy, którzy uważają, że wigilijnego Mikołaja „wynalazł” koncern produkujący słynny napój gazowany (pierwsze reklamy, w których Mikołaj rozdawał butelki z napojem pojawiły się w latach 30. XX wieku).

Wioska św. Mikołaja w Rovaniemi, w Laponii / Fot. Ruslan0202 / domena publiczna Wioska św. Mikołaja w Rovaniemi, w Laponii / Fot. Ruslan0202 / domena publiczna

A tymczasem prawdziwy Święty Mikołaj mieszka w Laponii, przez cały rok z armią swoich pomocników w zasypanych śniegiem chatkach przygotowuje prezenty dla dzieci na całym świecie (co ciekawe, w nieodległej Finlandii prezenty przynosi Joulupukki, który jest mieszanką współczesnego Mikołaja oraz postaci z dawnych wierzeń, symbolizowanej przez kozła, za którego dawniej przebierano się na zakończenie okresu Bożego Narodzenia).

W Polsce Mikołaj przynosi prezenty na Mazowszu. Natomiast mieszkańcy Wielkopolski, Pomorza Zachodniego, Kujaw, Ziemi Lubuskiej czy Kaszub dostają prezenty od Gwiazdora. To jeden z kolędników, symbolizuje mędrców, którzy nieśli dary dla nowo narodzonego Jezusa. Gwiazdor ma długą brodę, odziany jest w baranicę i futrzaną czapę, niesie też worek z prezentami oraz… rózgę, którą może wymierzać kary.

Święty Mikołaj w Sanoku / Fot. Silar, Wikimedia CC BY-SA 3.0. Święty Mikołaj w Sanoku / Fot. Silar, Wikimedia CC BY-SA 3.0.

Starsi i młodsi mieszkańcy Małopolski czy Podkarpacia – jeśli tylko byli grzeczni! – prezentów mogą oczekiwać od Aniołka, w południowo-wschodnim zaś krańcu Polski, a także w niektórych regionach Dolnego Śląska do pracy tej oddelegowana jest Gwiazdka. Na Górnym Śląsku rozdawaniem podarków zajmuje się niejako „osobiście” Dzieciątko, symbolizujące narodzonego Jezusa. W tym zakątkach Polski, w których mieszkają mniejszości wyznania prawosławnego, można spotkać Dziadka Mroza, który nie w Boże Narodzenie, a w Nowy Rok rozdaje prezenty także w Rosji. Na Roztoczu czy w dolinie Sanu można znaleźć miejsca, w których prezenty bożonarodzeniowe przynoszą… krasnoludki.

Skandynawski grom, mal. Jenny Nyström / Domena publiczna Skandynawski grom, mal. Jenny Nyström / Domena publiczna

Obyczaje, związane z tym, od kogo należy spodziewać się podarunków są bardzo różne w całej Europie. To samo Dzieciątko, które rozdaje prezenty Ślązakom, przynosi też podarki mieszkańcom Słowacji i Czech. Dzieciątko jest odpowiedzialne za dostarczenie prezentów mieszkańcom wielu krajów, m.in. Chorwacji, Węgier, Włoch, katolickich regionów Niemiec, Luksemburga, ale też Kolumbii czy Meksyku. Na Islandii zadanie to powierzone jest aż trzynastu Yuletide-lads, postaciom z opowieści ludowych (które w ostatnich latach jednak zaczęły do złudzenia przypominać „zachodnich” Mikołajów).

Father Christmas, ok. 1919 / Domena publiczna Father Christmas, ok. 1919 / Domena publiczna

W wielu krajach roznoszący prezenty starszy pan – aby odróżnić go od „prawdziwego” Świętego Mikołaja, tego z 6 grudnia – nazywany jest Bożonarodzeniowym Tatą lub Dziadkiem (Père Noël we Francji, Weihnachtsmann w Niemczech, Julemanden w Dani, Kal?d? Senelis na Litwie, Pai Natal w Portugalii itd.). W Skandynawii podarki nadal często podrzucają małe gnomy (w Szwecji ów krasnal nazywa się Jul Tomte), a w Grecji przynosi je św. Bazyli – i nie dzieje się to w Boże Narodzenie, a 1 stycznia. Także w Hiszpanii nie dostaje się prezentów pod koniec grudnia, ale w święto Trzech Króli (co jest bezpośrednią pamiątką po darach, jakie otrzymał Jezus od trzech przybyszów z dalekich krain). W wigilię święta Trzech Króli, czyli 5 stycznia, dzieci we Włoszech dostają prezenty od złośliwej wiedźmy, Befany. Według legendy chciała ona – podobnie, jak Trzech Króli – oddać hołd Dzieciątku, jednak zabłądziła i nie dotarła na czas. Od tamtej pory lata na miotle i podrzuca podarki do wszystkich domów, w których są dzieci. 

Trzej Królowie przynoszący dary, ok. 1900 / Domena publiczna Trzej Królowie przynoszący dary, ok. 1900 / Domena publiczna

Gdyby nanieść na mapę poszczególnych regionów Polski, jaka postać jest tam oddelegowana do przyniesienia prezentów w święta Bożego Narodzenia, okaże się, że w dużym stopniu pokrywa się ona z mapą zaborów. W Galicji do dziś w Wigilię oczekuje się Aniołka, Dzieciątka lub Gwiazdki, w zaborze pruskim dominuje Gwiazdor, a popkulturowy święty Mikołaj uszczęśliwia prezentami mieszkańców dawnego zaboru rosyjskiego. Wesołych Świąt i wielu prezentów pod choinką, ktokolwiek tam je kładzie!

czytaj także

TasteAtlas - Italian Pasta Map
  • rozrywka

TasteAtlas - interaktywna kulinarna mapa świata

TasteAtlas nie pozwoli się nam zgubić podczas kulinarnej podróży po świecie. A także uświadomi, jak bogate i różnorodne są kuchnie narodowe. Nie wiesz, czym jest muktuk, cachupa lub łagman? Wejdź na TasteAtlas!

Brad Pitt na premierze filmu 'Furia', 15.10.2014
  • rozrywka

Brad Pitt jest nie tylko aktorem, ale też... projektantem mebli [ZDJĘCIA]

Zamiłowanie Brada Pitta do architektury i designu nie jest tajemnicą, ale mało kto wie, że aktor - wraz z Frankiem Pollaro - zaprojektował własną kolekcję luksusowych mebli.

Nike Women's Ad - SNL
  • rozrywka

Legginsy służą do wylegiwania się na kanapie. "Saturday Night Live" parodiuje reklamy Nike'a

W legginsach Nike Pro-Chiller możesz biegać, pocić się na siłowni i być prawdziwą "fighterką", ale możesz też leżeć na kanapie przed telewizorem - przekonuje nas parodia reklam odzieży sportowej przygotowana na potrzeby programu "Saturday Night Live".

Kadr z filmu 'Toy Story 3'
  • rozrywka

Pizza jak z "Toy Story"? Powstaje prawdziwa "Planet Pizza"

Kosmiczna pizzeria rodem z "Toy Story" zostanie otwarta już 13 kwietnia w parku "Disneyland's Tommorowland" na Florydzie.

"Niebiańska plaża", kadr z filmu
  • rozrywka

Filmowa "Niebiańska plaża" zamknięta dla turystów. Dlaczego?

"Niebiańska plaża" znana jest z filmu Danny'ego Boyle'a z Leonardo DiCaprio w roli głównej.

John Travolta i Uma Thurman w "Pulp fiction"
  • rozrywka

Quentin Tarantino tańczy na planie "Pulp Fiction" [WIDEO]

Quentin Tarantino, jeden z najbardziej znanych i charakterystycznych współczesnych reżyserów, obchodzi dziś 55 lat. Uczcijmy to klipem, w którym reżyser pląsa w rytm słynnego twista na planie "Pulp Fiction".

REKLAMA
  • Wyborcza.pl
  • Wyborcza.biz
  • Wysokie Obcasy
  • CoJestGrane24
  • Wydarzenia pochodzą z bazy danych Coigdzie.pl Sp. z o.o.
wydarzenia
  • Muzea, wystawy i wernisaże
  • Co Jest Grane 24
  • Europejskie Targi Muzyczne 2016
  • Co Jest Grane 24 Festival
  • Premiery teatralne
  • Filmy i premiery filmowe
  • Repertuar kin
  • Repertuar teatrów
  • Koncerty
  • Trasy koncertowe
  • Imprezy w Twoim mieście
  • Festiwale muzyczne
  • Imprezy dla dzieci
  • Gdzie na łyżwy w Warszawie
  • Orange Warsaw Festival 2017
  • Wystawa Fridy Kahlo w Poznaniu
  • Olsztyn Green Festival 2017
  • Szczecin Jazz Festival 2017
miejsca
  • Mojo Picon
  • Wi-Taj na placu Konstytucji
  • Najlepsze lody w Warszawie
  • Podkowa Wine Depot
  • Restauracje w Hali Koszyki
  • Hala Koszyki wg Macieja Nowaka
  • Biobazary w Warszawie
  • Biała na Saskiej Kępie
  • Warsaw Perk, knajpa z Przyjaciół
  • Casablanka na osiedlu Biały Kamień
  • Cinema City Galeria Mokotów
  • 12on14 Jazz Club
  • NOSPR
osoby
  • Maciej Stuhr
  • Jennifer Lawrence
  • Diana Krall
  • Margot Robbie
  • Przemysław Wojcieszek
  • Andrzej Chyra
  • Madonna
  • Hugh Grant
  • Marta Nieradkiewicz
  • Woody Allen
  • Agnieszka Glińska
  • Ryan Gosling
  • Paweł Piotr Reszka
  • Mirosław Haniszewski
  • Andrzej Wajda
  • Arkadiusz Jakubik
  • Tomasz Beksiński
  • Beata Fido
  • Tim Burton
  • Meryl Streep
  • Meghan Markle
  • Małgorzata Halber
  • Rooney Mara
  • Izabela Trojanowska
  • Olivier Heim
  • Diana Krall
  • Artur Rojek
  • Dave Gahan
  • Adam Driver
  • Mads Mikkelsen
  • Jennifer Lawrence
  • Kasia Smutniak
  • Wynton Marsalis
  • Deborah Brown
  • Jamie Dornan
  • Michalina Wisłocka
recenzje filmów
  • Ojcowie i córki
  • Kobiety bez wstydu
  • Pięćdziesiąt twarzy Blacka
  • Gdzie jest Dory?
  • Lolo
  • Agent i pół
  • Moje wielkie greckie wesele 2
  • Recenzje filmowe Co Jest Grane 24
  • Wróble
  • Seria Niezgodna: Wierna
  • Nie pamiętasz tytułu filmu? Ta strona ci pomoże
  • Pod opieką wiecznego słońca
  • Kamper
  • Facet na miarę
  • 183 metry strachu
  • Neon Demon
  • Kobiety bez wstydu
  • Zanim się pojawiłeś
  • Bóg w Krakowie
  • Dzielny kogut Maniek
  • Le Mans 3D: Liczy się tylko wyścig
  • Nienasyceni
  • Tarzan: Legenda
  • Komedie romantyczne na Walentynki
  • Cuda z nieba
  • Epoka lodowcowa 5: Mocne uderzenie
  • Facet na miarę
  • Iluzja 2
  • Kiedy gasną światła
  • Przy Planty 7/9
  • Szajbus i pingwiny
  • Śmietanka towarzyska
  • Jak zostać kotem
  • Złe mamuśki
  • Jak Bóg da
  • Legion samobójców
  • Boska Florence
  • Star Trek: W nieznane
  • Czerwony Kapitan
  • Ben-Hur
  • Kwiat wiśni i czerwona fasola
  • Już za Tobą tęsknię
  • Sługi Boże"
  • Mechanik: Konfrontacja
  • Nie ma mowy!
  • Jak Bóg da
  • Przyjaźń czy kochanie?
  • Jane Austen, Duma i uprzedzenie
  • Batman: Zabójczy żart
  • Mój przyjaciel smok
  • Jak zostać kotem
  • 183 metry strachu
  • Geniusz
  • Jason Bourne
  • Pitbull. Niebezpieczne kobiety
  • Randka na weselu
  • Hel
  • Nowy Pitbull
  • Jestem mordercą
  • Ja, Daniel Blake
  • Fantastyczne zwierzęta
  • Wołyń
  • Dziewczyna z pociągu
  • Powidoki Andrzeja Wajdy
  • Smoleńsk, obsada
  • Smoleńsk
  • Ostatnia Rodzina
  • Sprzymierzeni
  • Siedem minut po północy
  • Pasażerowie
  • Królowa Śniegu 3: Ogień i lód
  • Ukryte piękno
  • Dusigrosz
  • Paterson
  • Dobrze się kłamie w miłym towarzystwie
  • Honorowy obywatel
  • Copyright © Agora SA
  • O nas
  • Reklama w Gazecie Wyborczej
  • Prywatność
  • Nasze tematy
  • Licencje/Kontent
  • Kontakt
  • Pomoc