Co jest Grane 24 Co jest Grane 24 7 wydarzeń dziś
wróć zmień
Najbardziej popularne:
5 +25 km 50
Zastosuj
  • wydarzenia
  • repertuar kin
  • repertuar teatrów
  • magazyn kulturalny
  • bilety cjg24
  • zjedz to w Warszawie
  • Co Jest Grane 24 Festival 2019
  • Białystok New Pop Festival 2019

Najczęściej czytane

  • magazyn kulturalny

  • wszystkie artykuły
  • o filmie
  • o muzyce
  • o teatrze
  • o wystawach
  • dla dzieci
  • w mieście
  • quizy
REKLAMA
Lanie wosku przez ucho od klucza / Fot. Przemysław Skrzydło / Agencja Wyborcza.pl

Andrzejki. Dlaczego wierzymy, że "w wigilię Jędrzeja świętego ujrzymy oblubieńca swojego"?

Anna Cymer| 29-11-2017

29 listopada, w wigilię imienin Andrzeja, wiele z nas szuka informacji o swojej przyszłości. W ostatnich dniach listopada wróżyli sobie już starożytni Grecy, inni historię naszych andrzejek wywodzą z tradycji starogermańskiej. Andrzejkowe wróżby są popularne do dziś. A w niektórych krajach 30 listopada jest nawet dniem wolnym od pracy!

W XXI wieku w Polsce mało kto wierzy w skuteczność zaklęć czy informacyjną wartość lania wosku i rzucania obierkami od jabłek, to jednak co roku w wigilię imienin Andrzeja jak kraj długi i szeroki odbywają się wieczory wróżb.

Andrzejki. Przedstawiamy 10 Andrzejów polskiej kultury

Henryk Siemiradzki, Noc św. Andrzeja - Wróżbita / Domena publiczna Henryk Siemiradzki, Noc św. Andrzeja - Wróżbita / Domena publiczna

Najstarsze znane pisane wzmianki o andrzejkowych rytuałach pochodzą z XVI wieku, ale badacze uważają, że ten obyczaj był praktykowany już w wieku XIII. Pierwotnie w wigilię imienin Andrzeja, czyli 29 listopada, wróżyły sobie tylko kobiety (dla panów zarezerwowane były katarzynki, odbywające się pięć dni wcześniej), a cel owych wróżb był ściśle matrymonialny. Mówiąc krótko: chodziło o zebranie jak najbardziej szczegółowych informacji o przyszłym małżonku. W dawnych czasach takie wróżby traktowane były bardzo poważnie (wierzono, że pojawiające się w nich przepowiednie przysyłają duchy z zaświatów), dlatego też wszelkie rytuały odprawiano w samotności. Z czasem jednak wróżenie stało się zabawą towarzyską, a wiele do dziś popularnych wróżb wręcz należy wykonywać w szerszym gronie.

Katarzynki. "W noc świętej Katarzyny pod poduszką są dziewczyny"

Andrzejki są popularne nie tylko w Polsce. Informacji o swojej przyszłości poszukują też Niemcy, Szwajcarzy, Austriacy, Słowacy, Czesi, Rosjanie, Ukraińcy i Białorusini. Wiele obrzędów związanych z postacią św. Andrzeja odbywa się w Szkocji, której ów święty jest patronem, a 30 listopada jest tam świętem i dniem wolnym od pracy. Podobnie w Rumunii. Szczęściarze!

Andrzejkowe wróżby to do siebie mają, że jak wyjdą, wszystkie się sprawdzają!

- mówi ludowe powiedzenie. Może właśnie dlatego nawet w XXI wieku tak chętnie sobie wróżymy. W podtrzymaniu tej tradycji z pewnością pomaga fakt, że nie jest to już rytuał zarezerwowany tylko dla kobiet, nie musi też dotyczyć wyłącznie potencjalnego męża - wyniki wróżb opowiadają o najróżniejszych aspektach przyszłości.

Wróżby andrzejkowe, rycina ok. 1910 / Domena publiczna Wróżby andrzejkowe, rycina ok. 1910 / Domena publiczna

Najbardziej znanym obrzędem andrzejkowym jest lanie wosku. Roztopiony wosk, przelany przez dziurkę od klucza, miał się układać we wzory, będące wskazówkami na temat przyszłych zdarzeń. Z pewnością najweselszym elementem tego rytuału jest wspólne interpretowanie uzyskanych z wosku kształtów (dokonuje się tego oglądając rzucany przez nie cień).

Podobną zabawą jest doszukiwanie się kształtów liter w obierkach od jabłek, które rzuca się przez ramię za siebie. Litera, jaką utworzy długa skórka, to pierwsze imię przyszłego małżonka. Karteczki z literami lub wręcz całymi imionami można też ukryć we wnętrzu gotowanych o północy pyz, aby podczas jedzenia dowiedzieć się, jak będzie miał na imię mąż. Karteczki z męskimi imionami można też przypiąć do krawędzi miski z wodą, a następnie na wodę puścić na spodeczku zapaloną świeczkę - ta wskaże imię męża podpalając kartkę z jego imieniem.

Bo jednak najwięcej wróżb andrzejkowych dotyczy nadal małżeństwa. Można wróżyć z butów: układane w szeregu jeden za drugim, a następnie kolejno przekładane dziewczęce buty miały wskazać tę, która pierwsza wyjdzie za mąż (będzie to ta, której but pierwszy sięgnął progu). Można pod czterema kubkami ukryć różaniec, monetę, klucz i obrączkę. Panna, która wylosuje obrączkę (wstążkę z czepka lub kwiat - w zależności od regionu) najszybciej wyjdzie za mąż, różaniec - pójdzie do klasztoru, monetę – znajdzie bogatego męża, a ta, która sięgnie po klucz - zostanie starą panną (zamiast klucza pojawić się mógł także listek).

Andrzejkowe wróżby  / Fot. Iwona Burdzanowska / Agencja Wyborcza.pl Andrzejkowe wróżby / Fot. Iwona Burdzanowska / Agencja Wyborcza.pl

Do pomocy we wróżbach "zatrudniano" dawniej zwierzęta. Do kręgu, w którym siedziały młode kobiety, wpuszczano gąsiora lub koguta. Ta, do której pierwszej podszedł ptak, miała najszybciej stanąć na ślubnym kobiercu. Podobny obyczaj dotyczył także psa – jego jednak panny kusiły plackiem z tłuszczem lub kością.

Kolor włosów przyszłego męża można było poznać za pomocą wróżby z atramentem i wodą. Pomiędzy rozlane na stole krople wody i atramentu należało położyć zapaloną świeczkę – gdy płomień zbliżał się do wody – męża należało szukać wśród blondynów, jeśli do atramentu – wśród ciemnowłosych. 

Sympatyczna jest wróżba dla cierpliwych. W andrzejki można wstawić do wazonu z wodą gałązkę jabłoni lub wiśni. Ta panna, której gałązka do Bożego Narodzenia zakwitnie, w kolejnym roku na pewno stanie na ślubnym kobiercu.

I tak w XXI wieku, choć nie wierzymy w przesądy i zabobony, w tę jedną noc, 29 listopada, mamy nadzieję, że "w wigilię Jędrzeja świętego ujrzymy oblubieńca swojego".

czytaj także

10 000 książek dla bibliotek szkolnych!
  • w mieście

Każdy głos się liczy! Od Ciebie zależy, które podstawówki otrzymają od Empiku 10 tys. książek

Aż 550 bibliotek ze szkół podstawowych z całej Polski powalczy o 10 tysięcy książek. To rekordowa liczba zgłoszeń w corocznym konkursie "Tysiąc powodów by czytać". Dziesięciu zwycięzców wyłoni głosowanie, które startuje 24 października w aplikacji mobilnej Empiku. Każdy może oddać codziennie 1 głos - aż do 28 listopada.

W Fab Labie działa m.in. stolarnia
  • w mieście

Tu nauczysz się lutować, haftować i budować własne instrumenty. Fab Lab stawia na kobiety

Fab Lab na ul. Twardej 14/16 w Warszawie to pracownia, w której nauczysz się podstaw stolarki, krawiectwa, obsługi plotera laserowego, programowania. Odbywają się tu bezpłatne kursy zawodowe dla kobiet i otwarte warsztaty rodzinne

  • w mieście

Nowe miejsce na kulinarnej mapie Warszawy. No Problem, czyli bezproblemowo i wegańsko

Chłodnik w wersji kanapkowej, sałatka z "fetą" z migdałów czy burger na piwnym sosie. Wszystko w wersji wegańskiej. W Warszawie otworzył się , , No Problem, nowa restauracja z kuchnią roślinną.

NA Targu Śniadaniowym można zjeść produkty z różnych stron świata
  • w mieście

Jajecznica na trawie i pankejki w cieniu drzewa. Gdzie zjeść śniadanie w plenerze?

Czy może być coś przyjemniejszego niż późne, leniwe śniadanie na świeżym powietrzu? Polecamy miejsca, w których jajka po benedyktyńsku, owsianki, jaglanki, serdelki i pankejki konsumuje się w cieniu drzew, z widokiem na niebo, rzekę albo na miasto

Z ogrodu na dachu BUW-u jest też piękny widok
  • w mieście

Kiedy kwitnie tysiąc róż, a heliotrop pachnie wanilią. Przewodnik po warszawskich ogrodach

Przed nami dwa ostatnie tygodnie lata. Zamiast męczyć oczy przed komputerami i serialami, spędźmy te dni w kwiatach i w zieleni, tym bardziej, że w warszawskich i podwarszawskich ogrodach jest co oglądać i co robić

Na scenie Lata Konesera wystąpił m.in. L.U.C.
  • w mieście

Lato Konesera: Spędź kulturalny sierpień w dawnej fabryce wódek

Kino pod chmurką, koncerty Rebeki i Arka Jakubika, spotkania z pisarzami i pisarkami, jazzowe czwartki i niedziele z muzyką klasyczną - sprawdź, co się będzie działo w sierpniu na festiwalu Lato Konesera

REKLAMA
  • Wyborcza.pl
  • Wyborcza.biz
  • Wysokie Obcasy
  • CoJestGrane24
  • Wydarzenia pochodzą z bazy danych Coigdzie.pl Sp. z o.o.
wydarzenia
  • Muzea, wystawy i wernisaże
  • Co Jest Grane 24
  • Europejskie Targi Muzyczne 2016
  • Co Jest Grane 24 Festival
  • Premiery teatralne
  • Filmy i premiery filmowe
  • Repertuar kin
  • Repertuar teatrów
  • Koncerty
  • Trasy koncertowe
  • Imprezy w Twoim mieście
  • Orange Warsaw Festival 2017
  • Olsztyn Green Festival 2017
  • Szczecin Jazz Festival 2017
miejsca
  • Mojo Picon
  • Wi-Taj na placu Konstytucji
  • Najlepsze lody w Warszawie
  • Podkowa Wine Depot
  • 12on14 Jazz Club
  • NOSPR
osoby
  • Maciej Stuhr
  • Jennifer Lawrence
  • Margot Robbie
  • Przemysław Wojcieszek
  • Andrzej Chyra
  • Madonna
  • Hugh Grant
  • Marta Nieradkiewicz
  • Woody Allen
  • Izabela Trojanowska
  • Olivier Heim
  • Diana Krall
  • Artur Rojek
  • Dave Gahan
  • Kasia Smutniak
  • Wynton Marsalis
  • Deborah Brown
  • Michalina Wisłocka
recenzje filmów
  • Ojcowie i córki
  • Kobiety bez wstydu
  • Pięćdziesiąt twarzy Blacka
  • Copyright © Agora SA
  • O nas
  • Reklama w Gazecie Wyborczej
  • Prywatność
  • Nasze tematy
  • Licencje/Kontent
  • Kontakt
  • Pomoc