Wystawa "Magia i sztuka Bali". 10 najciekawszych eksponatów według kuratorki Bogny Łakomskiej

Uzdrawiające tkaniny, rzeźba z lat 30. XX w. inspirowana art déco i współczesny obraz przedstawiający aresztowanie turystów przemycających narkotyki - musisz to zobaczyć na wystawie "Magia i sztuka Bali".

Dr hab. Bogna Łakomska jest opiekunem kolekcji azjatyckiej w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, poleca 10 najciekawszych eksponatów na wystawie „Magia i sztuka Bali”.

1. Brama świątynna, anonimowy rzeźbiarz balijski, XX w.

 

 

Bardzo ciekawy przykład rzeźby balijskiej, a zarazem małej formy architektonicznej z drewna polichromowanego i złoconego. Brama, choć jest współczesna, to takie formy nadal można spotkać w balijskich świątyniach. Obiekt na wystawie został tak wyeksponowany, by symbolizował przejście z sali sacrum do sali profanum.

2. Panel okienny z Śiwą, anonimowy rzeźbiarz balijski, ok. 1880 r.

Piękny relief z drewna polichromowanego, który najprawdopodobniej pochodzi z kompleksu pałacowo-świątynnego Klungkung. Była to forma sakralna, ale także dekoracyjna – panel okienny, który miał zdobić fragment świątyni. Jako że jego forma jest połączeniem malarstwa i rzeźby, obiekt znajdziemy na wystawie pomiędzy częścią malarską i rzeźbiarską.

3. „Porwanie Sity”, anonimowy malarz z Kamasan, 1990-2010

Kamasan to wioska, w której artyści do dzisiaj zajmują się klasycznym malarstwem. Za pomocą barwników naturalnych przedstawiają na płótnie historie z eposów indyjskich. Na wystawie obejrzymy kilka takich obrazów. Ten konkretny przedstawia scenę uprowadzenia Sity, małżonki boga Ramajany, przez demona Rawanę.

4. „Mężczyzna grożący kobiecie”, Ida Bagus Ketut SAWA, 1937

Obraz z serii czarno-białych rysunków z lat 30. XX w. To niewielkie obrazki, które pokazują, często w bardzo dramatyczny sposób, życie Balijczyków w latach 30. XX w. Większość obrazów pochodzi z kolekcji znanych antropologów Gregory’ego Batesona i Margaret Mead. Te obrazy są najbardziej niezwykłe, pokazują, jak życie przeciętnego człowieka miesza się z naturą, same postaci ludzkie ukazane są jako dzikie bestie. „Mężczyzna grożący kobiecie” to szalenie ekspresyjny obraz, a zarazem pokazujący naturę człowieka. Mężczyzna jest ogromny, dominujący, agresywny, kobieta jest malutka, wystraszona.

5. „Aresztowanie turystów z narkotykami”, I Made Budi, 2000

Ciekawy obraz współczesny znanego artysty, w którym tradycyjne życie przeciętnego człowieka przeplata się z tym, co spotyka Bali ze strony turystów. Niestety, przemyt narkotyków jest bardzo częsty na wyspach w tamtym rejonie świata. Co ciekawe, obrazy, które malują Balijczycy, często charakteryzuje zapełnianie całej przestrzeni. To horror vacui, nie ma tu wolnego miejsca, trudno znaleźć pierwszy, drugi czy trzeci plan, wszystko się dzieje symultanicznie w jednym miejscu. Tego rodzaju spojrzenie na malarstwo wynika z inspiracji malarstwem dalekowschodnim.

6. „Kara za grzechy”, I Wayan Nengah, 2010

Obraz z 2010 r., który w niebywały sposób przypomina dzieła Hieronima Boscha, europejskiego artysty renesansowego. Mamy tu mnóstwo postaci strącanych do piekieł, maskę-potwora połykającego grzeszników, kocioł.

7. „Siedzący mężczyzna z bębnem”, anonimowy rzeźbiarz balijski, ok. 1930

Niewielka, lecz bardzo piękna rzeźba z drewna sandałowego. Odnosi się wrażenie, że pokazano tu osobę bardzo wrażliwą, o długich, smukłych dłoniach, które uderzają w bębenek. Ramiona postaci wyglądają jak patyczki, ale zarazem muzyk jest dostojny, a jego twarz – kontemplacyjna. Obiekt pochodzi z grupy rzeźb z lat 30. XX w. Są to rzeźby inspirowane europejskim art déco. Kto by pomyślał, że na Bali artyści interesowali się akurat tym stylem.

8. Patola, Indie, prawdopodobnie XVIII w.

Jedwabne podwójne ikaty wykonywane w stanie Gudżarat w Indiach, należą do grupy najbardziej cenionych tkanin sprowadzanych przez wieki do Indonezji. Patola to bardzo długa tkanina (335 cm długości) zabarwiona naturalnymi barwnikami, pięknie dekorowana. Ta z kolekcji Krzysztofa Musiała reprezentuje najbardziej popularny wzór, w którym główne prostokątne pole wypełnione jest kolistym motywem kwiatowym, ułożonym w poziomych i pionowych rzędach. W Indiach ten motyw zwany jest chhabadi bhat (kosz kwiatów). Tkaniny te stały się źródłem inspiracji na Bali – używa się ich w celach sakralnych, w rytuałach lub do dekoracji świątyń.

9. Geringsing Patola, Bali, 2001

To niemal dokładna kopia indyjskiej patoli z wzorem kolistych motywów kwiatowych. Obie tkaniny zostały wykonane techniką podwójnego ikatu, polegającą na naniesieniu wzoru na wątek i osnowę jeszcze przed osnuciem na krośnie. Jedyna różnica między patolami polega na rodzaju używanej przędzy: w Indiach stosowano jedwab, natomiast w wiosce Tenganan, która słynie z ich produkcji – bawełnę. Według informacji uzyskanych przez Krzysztofa Musiała od tkaczki tkanina z tym właśnie wzorem uważana jest za szczególnie skuteczną w uzdrawianiu i zapobieganiu chorobom. Stąd nazwa „geringsing” – brak choroby.

10. Prada, Jawa/Bali, ok. 1880

Bawełniany batik o charakterze świeckim wykonany na Jawie. Jest bardzo delikatny i trudny do pokazania, bo zawiera złoto, które zaczyna się już kruszyć. W przeszłości batiki importowane z sąsiedniej Jawy były uszlachetniane na Bali właśnie przez nakładanie cienkich płatków złota. Tworzono w ten sposób najbardziej wytworne tkaniny na wyspie.

Wystawa w Państwowym Muzeum Etnograficznym (ul. Kredytowa 1) czynna do 8 stycznia 2017 r. Można ją oglądać we wtorki, czwartki i piątki w godz. 10-17, środy w godz. 11-19, soboty w godz. 10-18 i niedziele w godz. 12-17. Bilety: 20 zł – normalny i 10 zł – ulgowy.

Więcej: www.ethnomuseum.pl