Lato wielkich wystaw. Polecamy wystawy, na które trzeba się wybrać w wakacje
Wystawy, które koniecznie musisz wpisać w kalendarium letniej podróży, nawet jeśli będziesz musiał nadłożyć drogi. Zarówno dzieła wielkich malarzy sprzed wieków, jak i efekty współczesnej refleksji artystycznej - tegoroczna kanikuła nie musi upływać na leniwym relaksie

MEDYCYNA W SZTUCE
- Nie pamiętam, żeby jakaś wystawa dzieł sztuki tak na mnie podziałała - mówił niedawno bioetyk Adam Kowalik w „Gazecie Wyborczej Kraków”.
To wrażenie zrobiły na nim zarówno seria rzeźb wykonanych ze środków przeciwbólowych (Joanna Rajkowska, „Pistolet maszynowy Uzi”), jak i instalacja „Nimby HeLa” o eksperymentach na komórkach nowotworowych pobranych od kobiety chorej na raka (Debora Hirsch). To szósta zrealizowana przez MOCAK wystawa z serii łączącej sztukę z przemianami współczesności. Były już ekspozycje poświęcone historii w sztuce, ale też sportowi, jak i ekonomii. Służyły pokazaniu, jak wiele twórczych inspiracji i możliwości symbolicznych kryje się w codzienności. Teraz na wystawie "Medycyna w sztuce" na temat ciała i ducha, leczenia i kojenia bólu wypowiadają się m.in. Marina Abramović, Joseph Beuys, Nikita Shalennyi, Marcin Maciejowski, Joanna Rajkowska, Oskar Dawicki.
- Kraków MOCAK, ul. Lipowa 4, do 2 października
BRESCIA. RENESANS NA PÓŁNOCY WŁOCH

Wystawę w Muzeum Narodowym w Warszawie otwiera „Chrystus błogosławiący” Rafaela. Dalej jest kilkadziesiąt obrazów mistrzów północnowłoskiego renesansu. Joanna Kilian, kuratorka: - Na kształt i treść zgromadzonego malarstwa miało wpływ położenie pomiędzy dwoma wielkimi ośrodkami: Mediolanem i Wenecją. Malarstwo mediolańskie jest hiperrealne, kipi od obyczajowego szczegółu. Malarstwo weneckie, jak obecni na naszej wystawie Tintoretto, Lorenzo Lotto czy Tycjan, przynosi nieprzewidywalność, zagadkę, grę światła.
Pinakoteka w Brescii jest w remoncie, więc na ten czas udostępniła zbiory, do których dołączyły dzieła z polskich kolekcji muzealnych. Wystawa "Brescia. Renesans na północy Włoch" skonstruowana została na podstawie dwóch triad, które wyznaczają nazwiska najbardziej znanych malarzy: Moretto - Savoldo - Moroni oraz Rafael - Tycjan - Lotto.
- Muzeum Narodowe w Warszawie, Aleje Jerozolimskie 3, do 28 sierpnia
MARIA. MATER MISERICORDIAE
To będzie jedyna oficjalna ekspozycja sztuki w ramach Światowych Dni Młodzieży Kraków 2016. o Krakowa sprowadzone zostaną arcydzieła sztuki sakralnej takich sław jak Donatello, Mantegna, Giotto, Dürer, Ghiberti, Vasari czy El Greco. Ekspozycja w Muzeum Narodowym w Krakowie organizowana jest we współpracy z Watykańską Fundacją Jana Pawła II dla Młodzieży.

W związku z Rokiem Miłosierdzia obchodzonym w Kościele katolickim zobaczymy blisko 100 dzieł sztuki, których tematem jest Maria Matka Miłosierdzia. Pokazane będą dzieła artystów włoskich, francuskich, niderlandzkich i niemieckich tworzących od XIV do XVIII w. Czyli wizerunki Marii w płaszczu opiekuńczym, Marii ukazującej pierś, a także inne popularne przedstawienia, które w średniowieczu i w epoce nowożytnej odczytywano często jako wyobrażenie idei miłosierdzia Marii - Pietę, Matkę Boską karmiącą Dzieciątko. Wystawie "Maria. Mater Misericordiae" będą towarzyszyć prezentacje multimedialne ukazujące współczesny kult Matki Boskiej Miłosiernej w Polsce.
- Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie, Sala Wystaw Zmiennych, al. 3 Maja 1, od 23 czerwca do 9 października
NA POCZĄTKU MYŚLAŁEM, ŻE TAŃCZĘ
Wystawa prac El Hadji Moussa Babacar Sy - senegalskiego artysty i aktywisty.

Artysta poszukuje oryginalnej formy wyrazu, kontestując europocentryczny język sztuki. Jest współzałożycielem rewolucyjnego kolektywu artystycznego Laboratoire Agit'Art, a na wyspie niedaleko Dakaru - komuny artystycznej - Village des Arts - gdzie do dziś mieszka i pracuje około 70 artystów, muzyków, reżyserów.
El Hadji Sy skończył Akademię Sztuk Pięknych w Dakarze i łączy w działaniach artystycznych performance, improwizacje, instalacje uliczne z estetyką zbliżoną do europejskiego modernizmu w malarstwie.
Ostatnio jego prace i działania prezentowane były na biennale w Sao Paulo, w Weltkulturen Museum we Frankfurcie nad Menem i w Pradze. Podczas dwumiesięcznej rezydencji artystycznej w Centrum Sztuki Współczesnej El Hadji Sy planuje m.in. przeprowadzenie warsztatów dla artystów. Na wystawie "Na początku myślałem, że tańczę" zobaczymy obrazy jego autorstwa oraz kilkunastu zaproszonych przez niego senegalskich twórców. Kontekst jego działań oraz historię współczesnej sztuki z Dakaru opowiedzą zapisy performance'ów, filmy, fotografie, plakaty.
- Warszawa CSW Zamek Ujazdowski, ul. Jazdów 2, do 16 października
DUDA-GRACZ 75

W tym roku skończyłby 75 lat, jednak zmarł w 2004 roku - Jerzy Duda-Gracz uznawany jest za jednego z najważniejszych polskich malarzy XX wieku.
Jego kontrowersyjna twórczość ma chyba tylu zwolenników co przeciwników, jednak zgodni są wszyscy - był tym z polskich malarzy, którego trudno pomylić z kimś innym. Jego doskonale rozpoznawalny styl przypomni wystawa "Duda-Gracz 75" w Centrum Sztuki Współczesnej . To największa od lat ekspozycja, na którą z różnych kolekcji trafia ponad ćwierć tysiąca dzieł. To w większości symboliczne satyry na polską obyczajowość, narodowe wady i kompleksy, czasem ukazane surrealistycznie, czasem z czułostkowością.
Poza najbardziej znanymi cyklami i obrazami wystawione będą także wczesne prace z okresu studiów oraz rzadziej prezentowane prace graficzne - oprócz malowanych obrazów także grafiki i szkice.
- Toruń, Centrum Sztuki Współczesnej, Wały gen. Sikorskiego 13, do 28 sierpnia
NOWE ILUSTRACJE

Niech nikogo nie zmyli tytuł ekspozycji w Galerii Arsenał - Elektrowni . To nie obrazki do tekstu, ale multimedialna wystawa. Jej tematem są relacje między sztuką a różnymi dyscyplinami nauki i literatury, filozofią, teatrem, filmem, modą, czy w końcu artystami, czego przykładem była podczas wernisażu interpretacja przez Krzysztofa Topolskiego utworów muzycznych „Cricket Music”, „Ocean Music” Waltera De Marii, pioniera sztuki konceptualnej i land artu, a także perkusisty związanego choćby z The Velvet Underground. W wystawie "Nowe ilustracje" udział biorą „poszukujące” osobowości sztuki polskiej - od klasyka Leona Tarasewicza po młodych.
- Białystok, Galeria Arsenał Elektrownia, ul. Elektryczna 13, do 18 sierpnia
ROZDZIELONA WSPÓLNOTA - THE INOPERATIVE COMMUNITY

Ponad 60 godzin filmów i nagrań wideo pokazujących rozpad wspólnot oraz tworzenie nowych modeli wspólnotowych po '68 roku. - Trzeba być zwariowanym, by próbować zobaczyć wszystko - mówi Dan Kidner, pomysłodawca i kurator, który najpierw przygotował pokaz w galerii Raven Row w Londynie, a teraz jego specjalną edycję dla łódzkiego muzeum. W Muzeum Sztuki 2 w Łodzi powstały specjalne, dźwiękochłonne sale, których układ przypomina labirynt. Trwają nieustannie projekcje produkcji filmowych - od nakręconych pod koniec lat 60., po te z przełomu XX i XXI w. Autorami są m.in.: Walerian Borowczyk, Lav Diaz, Jean-Luc Godard, Helke Sander, Krzysztof Zanussi, Andrzej Żuławski. Najdłuższa trwa ponad 400 minut. - Wystawa "Rozdzielona wspólnota" obfituje w materiał filmowy do przesady. Realistycznie obejrzenie całości nie jest możliwe - twierdzi kurator. - Musisz dokonać wyboru.
- Muzeum Sztuki 2 w Łodzi, ul. Ogrodowa 19 do 28 sierpnia
RAFAŁ BUJNOWSKI. MAJ 2066

Wystawa Rafała Bujnowskiego "Maj 2066" w Zachęcie może zaskoczyć tych, którzy znają dotychczasową twórczość tego artysty. Bo Bujnowski jest przede wszystkim znanym malarzem, a teraz zaczął wykorzystywać przypadek, dekonstrukcję obrazu, zderzenia przedmiotów, by zilustrować swoją koncepcję, że tak naprawdę przyszłość jest teraz. Że już się wydarza, i nasz wpływ na nią graniczy z przypadkiem. To projekt odmienny od dotychczasowych realizacji artysty - składają się na niego wyłącznie najnowsze, powstające w ostatnich miesiącach, bardzo zróżnicowane prace. Jedne monochromatyczne, abstrakcyjne, inne iluzyjnie oddające niebo, wszystkie rocznik 2016, a już poddane działaniu czasu, bo postarzone. - To próba zatrzymania tego, co bezpowrotnie tracimy - twierdzi autor. - Konkluzja jest zawsze taka sama: ars longa, vita brevis.
- Warszawa, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, plac Małachowskiego 3, do 21 sierpnia
DE - MO - KRA - CJA

"DE - MO - KRA - CJA" w Galerii Labirynt w Lublinie to wystawa, a wcześniej także majowa debata o społecznym zaangażowaniu sztuki. Organizatorzy, analizując ostatnie wydarzenia, doszli do wniosku, że znaleźliśmy się w sytuacji, w której ponownie trzeba podkreślać znaczenie i aktualność takich wartości jak demokracja, wolność, równość, otwartość.
Odwołali się do cytatu Piotra Piotrowskiego sprzed niemal dekady, który podczas wykładu „Pazurami i dziobem w obronie demokracji” twierdził: - „Sztuka współczesna często nie chce wspierać władzy; wręcz przeciwnie: pragnie ujawniać jej opresyjne techniki. Dlatego też nierzadko sztuka pozostaje w konflikcie z władzą. Ta ostatnia ma jednak w wielu wypadkach związane ręce i jedyną bronią, jaka jej pozostaje, jest ignorancja. Ale też, niestety, często sięga ona po bardziej represyjne metody, czasami wręcz drastyczne”. Do debaty zaproszeni zostali nie tylko artyści, ale i historycy sztuki, krytycy, kuratorzy i filozofowie - czyli, inaczej mówiąc, ludzie sztuki i kultury, zaniepokojeni rozwojem sytuacji w Polsce. Po spotkaniu pozostały jedynie ślady ich refleksji - warte jednak samodzielnej oceny.
- Galeria Labirynt w Lublinie, ul. Popiełuszki 5, do 10 lipca
OROŃSKO. 17 KM W LINII PROSTEJ

W nastrojowych, postindustrialnych przestrzeniach Elektrowni gości niezwykła, budowana przez ostatnich 30 lat kolekcja z Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Pod hasłem "Orońsko. 17 km w linii prostej" oglądać można dzieła największych polskich twórców, których nazwiska wyznaczają kierunki rozwoju sztuki XX wieku. Poza przestrzennymi dziełami Magdaleny Abakanowicz czy Władysława Hasiora także te dzieła z okresu międzywojnia: Marii Jaremy, Katarzyny Kobro czy Augusta Zamoyskiego oraz autorów bardziej współczesnych: Mirosława Bałki, Pawła Althamera czy Tomasza Domańskiego. Ze zbioru blisko dwutysięcznego wybrano kilkadziesiąt rzeźb, obiektów i instalacji będących dziełem twórców różnych generacji, stylistyk i sposobów przedstawiania.
W tym samym czasie w radomskim centrum oglądać można artystyczne efekty plenerów organizowanych przez jedną z najważniejszych teoretyczek i animatorek sztuki - Bożenę Kowalską, która zaprosiła do Radziejowic twórców polskich z kręgu abstrakcji geometrycznej.
- Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu, ul. Kopernika 1, do końca lipca