Zamek w Pieskowej Skale. Odnowiony, lśniący i wreszcie otwarty

Dwa lata temu zamek Pieskowa Skała zamknięto dla zwiedzających. Jeden z ulubionych celów wycieczek krakowian, wspaniały oddział Zamku Królewskiego na Wawelu, wreszcie można zwierzać. Sprawdziliśmy, jak prezentuje się po renowacji.

Korzystając z nadchodzącego weekendu majowego, będzie można znów odwiedzić Pieskową Skałę - zamek wczoraj otworzył swoje podwoje po wielomiesięcznej renowacji, a z jego odświeżonych uroków będzie można skorzystać także w trakcie majówki.

DLA ALCHEMIKÓW I PENSJONARIUSZY

Położony niedaleko Krakowa (zaledwie 30 km) zamek to jedno z najpiękniejszych miejsc w Małopolsce i jednocześnie jedyna zachowana do dziś w całości warownia na Szlaku Orlich Gniazd. Pieskowa Skała ma także imponującą i niezwykle długą historię. Pierwszy zamek w tym miejscu postawił około połowy wieku XIV Kazimierz Wielki, a istniejąca dziś siedziba to efekt wielokrotnych zmian, dobudowywania nowych części i stawiania coraz to skuteczniejszych fortyfikacji. Na przestrzeni wieków zamek był siedzibą rycerzy rozbójników, miejscem, gdzie praktykowano alchemię i czarną magię, a także magnacką rezydencją. Później nie miał szczęścia - trawiony pożarami zamek górny (dziś już nieistniejący) spłonął, kolejne uszkodzenia przyniosła bitwa stoczona tu w trakcie powstania styczniowego. Na początku wieku XX działał tu pensjonat modny bardzo w środowiskach warszawskich - Pieskowa Skała była częścią Kongresówki, a w trakcie wojny uruchomiono w rezydencji sierociniec. Z historią zamku można zapoznać się na wystawie urządzonej w jednej z komnat na drugim piętrze.

ZAMEK DO REMONTU

Po wojnie zamek poddano gruntownym pracom renowacyjnym, a od 1970 roku działa tu muzeum. Nie zmienia to jednak faktu, że dziś, pół wieku później, po raz kolejny niezbędne okazały się interwencje fachowców. Dzięki dotacji z funduszy norweskich i z budżetu państwa udało się tych potrzebnych zmian dokonać w niespełna dwa lata. Przy wykorzystaniu ponad 120 ton piasku, 90 ton wapienia i 900 litrów farby udało się przywrócić konstrukcji blask. Widać to na pierwszy rzut oka, bo prace między innymi obejmowały także odmalowanie fasady.

W trakcie remontu udało się także ustalić, jaki był pierwotny charakter jednej z najcenniejszych przestrzeni na zamku - kaplicy św. Michała Archanioła, ufundowanej w połowie wieku XVII przez Mikołaja Zebrzydowskiego. Dzięki wykonanym w ramach projektu badaniom dziś istnieje już program konserwacji kaplicy, a przywrócenie jej pierwotnego charakteru jest w planach na najbliższe lata.

DLA DZIECI I KONESERÓW

Nowością jest również przygotowany w ciągu ostatnich dwóch lat program edukacyjny - na zamku znalazło się miejsce na salę, w której będą się mogły odbywać muzealne lekcje i warsztaty. W tych uczniowie z okolicznych (lub krakowskich) szkół będą mogli wziąć udział nieodpłatnie - muzeum zapewnia edukatorów i materiały.

Z myślą o najmłodszych przygotowano także interaktywne rekonstrukcje, które pomogą dzieciom wyobrazić sobie rozbudowę zamku na przestrzeni wieków, a także pięć różnych multimedialnych gier edukacyjnych (m.in. grę „Pocztówki z Pieskowej Skały”).

Z kolei na wystawie stałej można zobaczyć prawdziwe perełki z wawelskiej kolekcji sztuki - świetne obrazy i zabytkowe meble. To okazja, by podziwiać prace Gustave'a Courbeta, Eugene'a Delacroix, Giandomenica Tiepolo, a także polskich artystów: Jacka Malczewskiego, Piotra Michałowskiego czy Henryka Stażewskiego. Znajduje się tu także, prezentowana na tle angielskich mebli z XVIII i XIX wieku, jedna z dwóch najlepszych w Polsce kolekcji malarstwa angielskiego (obrazy pochodzą z przekazanej na Wawel w 1931 roku kolekcji hr. Leona Pinińskiego).

Zamek Pieskowa Skała, Sułoszowa. Czynne wt.-czw. godz. 9-17, pt. godz. 9-13, sb.-nd. godz. 10-18. Bilety: 6-18 zł

PRZECHADZKA PO OJCOWSKIM PARKU NARODOWYM

Po wizycie na Zamku warto znaleźć czas na odwiedziny Ojcowskiego Parku Narodowego.

Trasa turystyczna w parku obejmuje kilka punktów (m.in. kościół i pustelnię bł. Salomei) oraz wiele arcydzieł przyrody - większych (jaskinie) oraz mniejszych (ptasie gniazda w okresie lęgowym), często dostrzegalnych tylko przez cierpliwych i spostrzegawczych obserwatorów.

z Pierwszym miejscem, do którego warto zajrzeć, jest kaplica Na Wodzie pw. św. Józefa Rzemieślnika, znajdująca się w miejscu dawnych łazienek zdrojowych. Niewielki budynek usytuowany jest nad potokiem na betonowych podporach. Ma to związek z zarządzeniem cara Mikołaja II, dotyczącym zakazu budowy obiektów sakralnych na ziemi ojcowskiej. Miejscowa ludność sprytnie poradziła sobie z zaleceniami monarchy i wybudowała kaplicę „na wodzie”. Wewnątrz znajdują się trzy ołtarze w kształcie szczytów chłopskich chat. Na głównym ołtarzu umieszczono słońce, a pod nim figurki pięciu świętych autorstwa włościanina Kowalskiego z Białego Kościoła. W centralnym punkcie ołtarza widzimy obraz Matki Boskiej Wspomożenia z 1901 roku. Po bokach umieszczone są dwa orły symbolizujące Polskę, a pod nimi trzy unoszące się ku górze węże symbolizujące trzech zaborców.

Historia kościoła i pustelni bł. Salomei w Grodzisku sięga początków XIII wieku. Według kronik Jana Długosza gród wzniesiony przez Henryka Brodatego w miejscu dzisiejszego obiektu miał zabezpieczać Kraków przez nieprzyjacielem. Siostra Salomea trafiła do kościoła w II poł. XIII wieku razem z zakonem klarysek. Klaryski mieszkały na terenie kościoła aż do XIX wieku.

z Kolejnym punktem na mapie Ojcowskiego Parku Narodowego jest młyn u podnóża Skał Cichych nad potokiem Prądnik. To jeden z najstarszych (powstanie datuje się na XV wiek) i najcenniejszych młynów na całej Jurze Krakowsko-Częstochowskiej.

z Ojcowski Park Narodowy możemy zwiedzać na kilka sposobów, w zależności od szlaku, jaki wybierzemy. Każdy z nich to potężna dawka wiedzy i pięknych widoków. Możliwości mamy pięć: szlak niebieski, zielony, żółty, czerwony i czarny o różnych trasach i stopniach trudności. Przed wyborem trasy warto zajrzeć na stronę ojcowskiparknarodowy.pl, gdzie znajdziemy szczegółowe opisy ścieżek.

z By zobaczyć imponujące stalagmity, warto zatrzymać się w Jaskini Ciemnej (Ojcowskiej). System podziemnych korytarzy i komór o łącznej długości 209 m zdaniem badaczy powstał ok. 60-50 tys. lat temu. W upalne dni jaskinia jest idealnym miejscem do ochłody - temperatura wewnątrz komór przez cały rok wynosi ok. 7-8 st. C.

Największą jaskinią na terenie OPN jest Grota Łokietka o długości 320 m i deniwelacji [różnicy wysokości między najwyższym a najniższym punktem obiektu - przyp. red.] minus 7 m. Dla zwiedzających dostępne są korytarze, dwie duże sale - Rycerska i Sypialnia oraz dwie mniejsze.

Jaskinia Łokietka jest dostępna dla zwiedzających codziennie (z wyjątkiem 1 listopada) do 11 listopada włącznie. Godziny otwarcia: 9-18.30 (ostatnie wejście) - kwiecień-sierpień; 9-17.30 - wrzesień; 9-16.30 - październik; 10-15.30 - listopad.

W dni powszednie wejścia o pełnych godzinach, w soboty, niedziele i święta co pół godziny.

Ceny biletów z przewodnikiem:

normalny - 8 zł, ulgowy - 6 zł

Jaskinia Ciemna (Ojcowska) czynna jest codziennie (do 9 października) w godz. 10-17 (kwiecień-wrzesień) oraz od 10 do 16 w październiku. Wejście do jaskini o pełnych godzinach.

Ceny biletów z przewodnikiem: normalny - 7 zł, ulgowy - 5 zł