Berkowicz o Actus Humanus: Urodziny będzie celebrować cała Polska

Actus Humanus to wyjątkowy festiwal nie tylko na skalę kraju ale i świata, który w tym roku został doceniony przez Stowarzyszenie Europejskich Festiwali. Dzięki tegorocznej, piątek już edycji festiwalu, na kilka tygodni przed Bożym Narodzeniem Gdańsk będzie stolicą muzyki dawnej. Pierwszy koncert festiwalu w poniedziałek, 7 grudnia.

Małgorzata Muraszko: Actus Humanus jest już rozpoznawalną marką na polskim rynku festiwalowym. Czy przez pięć lat jego trwania zauważył Pan zmianę nastawienia słuchaczy do muzyki klasycznej czy dawnej?

Filip Berkowicz: Bardzo się cieszę, że w ciągu zaledwie 5 lat udało się zbudować silną europejską markę festiwalu poświęconego muzyce dawnej i mocno zaznaczyć obecność Gdańska w światowym obiegu koncertowym. Publiczność docenia prezentowaną podczas festiwalu ofertę i rokrocznie tłumnie uczestniczy we wszystkich koncertach.

Z jednej strony słuchacze coraz chętniej uczestniczą w takich koncertach a z drugiej - często słyszę, że muzyki klasycznej słucha się trudno i nie każdy potrafi się do niej przekonać. Jak powinno się jej zatem słuchać, żeby czerpać z tego największą przyjemność?

- Nie ma jednej odpowiedzi na tak postawione pytanie. Można smakować muzykę dawną nieco powierzchownie, zachwycając się wyłącznie jej pięknem. Można też odpowiednio przygotować się do koncertu - np. poprzez lekturę znakomitych tekstów w naszej książce programowej autorstwa czołowych polskich muzykologów - i dzięki temu wejść zdecydowanie głębiej w strukturę, kontekst prezentowanych utworów czy ich walory tekstowe.

Polacy umieją słuchać muzyki? Czy kultura słuchania, wspólnych wyjść do opery czy filharmonii wciąż jest silna czy zaczyna ustępować popularniejszym formom, tym bardziej rozrywkowym?

- Od wielu lat wieszczy się koniec kultury wysokiej, którą wypiera tania, komercyjna pseudosztuka promowana tak chętnie w środkach masowego przekazu. Patrząc jednak na publiczność Actus Humanus jestem spokojny o przyszłość podobnych przedsięwzięć. Wyrazem tego są rokrocznie wyprzedane wszystkie karnety i bilety na nasz festiwal.

Festiwal doceniają swoją obecnością nie tylko słuchacze ale również znawcy muzyki. Actus Humanus został w tym roku wyróżniony znakiem Europe for Festivals, Festivals for Europe - EFFE Label przyznawane przez brukselskie stowarzyszenie European Festivals Association i tym samym znalazł się w zestawieniu najciekawszych i wyznaczających nowe ścieżki festiwali.

- Jest to bardzo prestiżowe wyróżnienie, które wiele dla nas znaczy. Dołączyliśmy do grona najważniejszych festiwali europejskich - m.in. muzycznych, teatralnych, czy sztuk wizualnych - prezentujących unikalną ofertę programową. Nasza misja została doceniona i jesteśmy z tego dumni.

W tym roku powodów do świętowania jest kilka - niedawne wyróżnienie EFFE Award oraz 5 urodziny Festiwalu. Czy w związku z tym w programie znalazło się miejsce na małą fetę?

- Oczywiście. Będziemy świętowali przez cały tydzień i to nie tylko w Gdańsku. Bowiem wspólnie z naszym współorganizatorem - Programem 2 Polskiego Radia - przygotowaliśmy transmisje ze wszystkich festiwalowych koncertów. To wydarzenie bez precedensu. 5. urodziny będzie celebrować cała Polska i słuchacze stacji radiowych stowarzyszonych w ramach Europejskiej Unii Radiowej. Będziemy więc obecni w tysiącach domów na całym świecie.

I w tych tysiącach domów będziemy mogli usłyszeć niecodziennych wykonawców, w których bogaty jest tegoroczny repertuar. Pochodzący z Antwerpii Graindelavoix wykona cypryjskie nieszpory bożonarodzeniowe oraz tradycyjne śpiewy sufickie a na otwarciu usłyszymy skrzypka Giuliano Carmignolę w repertuarze Bacha i Vivaldiego. Czym się Pan kieruje dobierając artystów festiwalu?

- Cenię sobie różnorodność zarówno jeśli chodzi o wykonawców jak też repertuar. Co roku na Actus Humanus prezentowane się wyrafinowane interpretacje muzyki francuskiej, często kontrowersyjnie odczytywane brzmienia średniowieczne, a obok nich iskrzące się barwami barokowe pasaże z Włoch czy Niemiec. Każdy z koncertów to odrębne przeżycie i możliwość obcowania z najwybitniejszymi autorytetami wykonawstwa historycznego.

Pośród zapraszanych przez Pana wykonawców są światowej klasy reprezentanci różnych rodzajów i stylów muzyki dawnej. W tym roku nie ma wśród nich Polaków. To świadomy wybór czy może muzyka dawna nie jest polską specjalnością?

- Nigdy nie ukrywałem, że festiwal Actus Humanus jest skupiony przede wszystkim na artystach, którzy na co dzień nie goszczą w Gdańsku czy w Polsce. Jest mnóstwo ciekawych przedsięwzięć, w których biorą udział znakomici polscy muzycy, wśród nich realizowany z wielką pasją i znawstwem Festiwal Goldbergowski czy Mozartiana. Nasza misja jest nieco inna.

A co jest, Pana zdaniem oczywiście, najmocniejszym punktem tegorocznego zestawienia artystów? Który z występów Pan najbardziej poleca?

- Najmocniejszym punktem jest wspomniana już różnorodność. Obok znakomitych solistów - Giuliana Carmignoli, Franca Fagioliego czy Damiena Guillona - posłuchamy wyśmienitych formacji francuskich, niemieckich, włoskich, belgijskich i szwajcarskich: Les Talens Lyriques, Les Arts Florissants, Le Banquet Céleste, Akademie fur Alte Musik Berlin, Graindelavoix, Accademia Bizantina i Il Pomo d'Oro. Nie czekam na żaden koncert w sposób szczególny. Czekam na cały festiwal - który jak co roku ułoży się w piękne tygodniowe przeżycie i dobrze nastroi do nadchodzących świąt Bożego Narodzenia.

„Actus Humanus”, poniedziałek-niedziela 7-13 grudnia, Gdańsk, bilety: 60-90 zł

Program:

*poniedziałek, 7 grudnia, godz. 20 - Accademia Bizantina, Centrum św. Jana, ul. Świętojańska 50, bilet: 90 zł

*wtorek, 8 grudnia, godz. 20 - Les Talens Lyriques, Dwór Artusa, ul. Długi Targ 43-44, bilet: 90 zł

*środa, 9 grudnia, godz. 20 - Le Banquet Céleste, Dwór Artusa, ul. Długi Targ 43-44, bilet: 60 zł

*czwartek, 10 grudnia, godz. 20 - Graindelavoix, Kościół św. Jakuba, ul. Łagiewniki 63, bilet: 60 zł

*piątek, 11 grudnia, godz. 20 - Akademie fur Alte Musik Berlin, Dwór Artusa, ul. Długi Targ 43-44, bilet: 90 zł

*sobota, 12 grudnia, godz. 20 - Les Arts Florrisants, Dwór Artusa, ul. Długi Targ 43-44, bilet: 90 zł

*niedziela, 13 grudnia, godz. 20 - Il Pomo d'Oro, Centrum św. Jana, ul. Świętojańska 50, bilet: 90 zł